QNB Invest Odak

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) son verileri, sanayi sektöründeki istihdam dinamiklerinde dikkat çekici bir tabloya işaret ediyor. Buna göre, sanayide ücretli çalışan sayısı son 14 ayın 13’ünde düşüş gösterdi. Aralık 2022’de görülen zirve seviyeden bu yana sektör, toplamda 247.990 kişilik istihdam kaybı yaşadı.

Bu trend, sanayi üretimi, yatırım iştahı ve şirketlerin kapasite kullanım stratejileri açısından önemli sinyaller barındırıyor.

Sanayi Sektöründe 247 Bin Kişilik Kaybın Anatomisi

Aralık 2022’de ulaşılmış olan istihdam zirvesi sonrasında sanayi sektöründe belirgin bir yavaşlama görülüyor.

Bu kaybın arkasında birkaç önemli faktör olabilir:

• Küresel talepteki zayıflama,
• İhracat siparişlerindeki dalgalanmalar,
• Yatırım planlarında ötelemeler,
• Firmaların maliyet optimizasyonu,
• Dijitalleşmenin hızlanması ve otomasyon yatırımları.

Bu faktörler, özellikle imalat sanayiinde istihdamın dönemsel olarak baskı altında kalmasına neden olmuş olabilir.

Diğer Sektörlerde Farklı Bir Fotoğraf: İnşaat, Ulaştırma ve Ticarette Artış

Sanayide istihdam kaybı yaşanırken, inşaat, ulaştırma ve ticaret sektörlerinde istihdam artışı gözlemlendi.

Bu ayrışmanın olası nedenleri:

• Konut ve altyapı yatırımlarındaki hızlanma,
• E-ticaret ve lojistik sektörlerindeki yüksek büyüme,
• Hizmet sektörünün genel toparlanma eğilimi,
• Bölgesel projeler ve büyük ölçekli taşımacılık yatırımları.

Ekonomide sektörler arası bu farklı eğilimler, iş gücünün talep dinamiklerinde yeniden dengelenme yaşandığını gösteriyor.

Sanayi İstihdamındaki Zayıflık Ne Anlama Geliyor?

Sanayide ücretli çalışan sayısının aralıksız düşmesi, birkaç açıdan kritik:

1. Üretim kapasitesinde temkinli duruş:
   Firmalar talep görünümünü yakından izliyor ve kapasite kullanımında ihtiyatlı davranıyor.
   
   
2. Yatırım iştahında yavaşlama:
   Özellikle küresel belirsizlikler, yatırım kararlarının ötelenmesine yol açmış olabilir.
   
   
3. Verimlilik odaklı dönüşüm:
   Dijitalleşme ve otomasyon, daha az iş gücüyle daha yüksek çıktı üretmeyi mümkün kılıyor.
   
   
4. İhracata bağlı sektörlerde dalgalanma:
   Avrupa başta olmak üzere dış pazarlardaki yavaşlama, üretim ve istihdamı etkiliyor.

Genel Ekonomik Görünüm Açısından Değerlendirme

Sanayi istihdamındaki düşüş tek başına olumsuz gibi görünse de ekonominin diğer alanlarında farklı bir eğilim görülüyor. İnşaat, ticaret ve ulaştırma gibi sektörlerde iş gücü artışı, talep kompozisyonunun değiştiğini ve hizmet ağırlıklı yapının güçlendiğini gösteriyor.

Sanayi İstihdamında Zayıflama Devam Ederken Ekonomi Yeniden Dengeleniyor

Sanayi sektöründe son 14 ayda görülen istihdam kayıpları, sektörün mevcut konjonktürde temkinli bir pozisyon aldığını gösteriyor. Buna karşın hizmet ve inşaat tarafındaki güçlü eğilim, toplam istihdamın desteklenmesini sağlıyor.

Önümüzdeki dönemde sanayi istihdamının seyri;

• küresel talepteki toparlanma,
• yatırım eğilimleri,
• teknoloji ve otomasyon yatırımlarının hızına bağlı olarak şekillenecek.

Türkiye’de finansal sistemin önemli bir parçası haline gelen katılım bankacılığı, 2025 yılında yeni bir eşiği geride bıraktı. Sektör, yıl boyunca gösterdiği güçlü performansla aktif büyüklüğünü %45 artırarak yaklaşık 4 trilyon TL seviyesine ulaştı. Toplanan fonlarda da dikkat çekici bir artış görüldü ve hacim 2,5 trilyon TL’ye çıktı.

2025’te %45 Aktif Büyümesi: Sektörde Rekor Hız

Katılım bankacılığı bu yıl, hem reel sektör finansmanı hem de bireysel müşteri tabanındaki genişleme sayesinde yüksek bir ivme yakaladı.

Aktif büyüklüğün %45 artarak 4 trilyon TL’ye ulaşması:

• Finansal ürün çeşitliliğinin artması,
• Dijitalleşmenin hızlanması,
• Sektörün düzenleyici çerçevede desteklenmesi,
• Tasarruf yöneliminde faizsiz finans araçlarına artan ilgi gibi faktörlerle birlikte değerlendirilebilir.

Katılım finans modelinin sürdürülebilir büyüme potansiyeli, 2025 yılında sektörün finansal sistemdeki görünürlüğünü bir üst seviyeye taşımış durumda.

Toplanan Fonlar 2,5 Trilyon TL’ye Çıktı

Toplanan fon büyüklüğünün 2,5 trilyon TL seviyesine ulaşması, tasarruf sahiplerinin katılım bankalarına yönelimindeki artışı net şekilde ortaya koyuyor.

Bu artışta:

• Kâr payı dağıtım oranlarının rekabetçi seviyelerde olması,
• Katılım finans ürünlerinin daha fazla tanınması,
• Kurumsal ve bireysel tarafta yatırım eğiliminin güçlenmesi etkili oldu.

Bunun yanında dijital kanallar üzerinden hesap açılışı, altın-gümüş gibi katılım uyumlu varlıklara yatırım imkânlarının yaygınlaşması da fon büyümesini destekledi.

Katılım Bankacılığı Neden Büyüyor?

Sektörün güçlü performansının arkasında birkaç yapısal dinamik öne çıkıyor:

• Faizsiz finans prensiplerine olan talep artıyor.
  Hem tasarruf sahipleri hem de reel sektör tarafında etik finans modellerine yönelim yükseliyor.
  
  
• Devlet destekli projeler ve teşvikler sektörü besliyor.
  Yeni düzenlemeler, segmentteki rekabeti artırıyor.
  
  
• Dijital dönüşüm müşteri deneyimini güçlendirdi.
  Mobil şubeler, anlık işlem altyapıları ve dijital yatırım ürünleri kullanıcı tabanını genişletti.
  
  
• Kurumsal finansmanda pay büyüyor.
  Özellikle KOBİ’ler tarafında katılım bankacılığının finansman modelleri öne çıkmaya devam ediyor.

Finansal Sistem Açısından Ne İfade Ediyor?

Katılım bankacılığı artık Türkiye finansal sisteminde çift haneli pazar payına sahip olma eşiğine yaklaşmış durumda. 4 trilyon TL’lik aktif büyüklük:

• Finansal çeşitliliğin arttığını,
• Tasarruf kanallarının zenginleştiğini,
• Fonlama tarafında daha dengeli bir mimariye doğru ilerleme olduğunu gösteriyor.

Sektörün büyümesi, finansal kapsayıcılık ve yatırım ekosisteminin genişlemesi açısından da önemli bir kazanım sunuyor.

Katılım Bankacılığında Yükseliş Devam Ediyor

2025 verileri, katılım bankacılığının hem ölçek hem de finansal etki açısından güçlü bir büyüme patikasında ilerlediğini ortaya koyuyor.
Aktif büyüklüğünün 4 trilyon TL’ye ulaşması ve fon hacminin 2,5 trilyon TL seviyesine çıkması, sektörün hem istikrar hem de penetrasyon açısından tarihi bir seviyeye geldiğinin göstergesi.

Önümüzdeki dönemde dijitalleşme, sürdürülebilir finansman modelleri ve reel sektör odaklı çözümler sektör büyümesinin ana eksenini belirlemeye devam edecek.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Kasım ayına ilişkin 12 ay sonrası enflasyon beklentilerini açıkladı. Sonuçlar, farklı ekonomik aktörlerin enflasyon görünümüne dair yaklaşımlarında belirgin ayrışmalar olduğunu ortaya koyuyor. Piyasa katılımcılarında yukarı yönlü güncelleme dikkat çekerken, reel sektör ve hanehalkı beklentilerinde daha sınırlı bir iyileşme görülüyor.

Piyasa Katılımcıları Anketinde Beklenti %23,49 Seviyesine Yükseldi

Kasım itibarıyla piyasa profesyonellerinin 12 ay sonrası yıllık enflasyon beklentisi %23,49 seviyesine çıktı. Bu artış, maliyet baskılarının tam olarak dağılmadığına, küresel emtia fiyatlarındaki dalgalanmanın ve kur oynaklığının fiyatlama davranışlarını etkilediğine işaret ediyor.

Para politikasındaki sıkı duruşun etkilerinin piyasa fiyatlamalarına yavaş yavaş yansıdığı görülse de, katılımcıların temkinli bir duruş benimsediği net şekilde anlaşılıyor.

Reel Sektör Beklentisi %35,70 Seviyesine Geriledi

Reel sektörün beklentisi Kasım ayında %35,70 seviyesine geriledi. Bu düşüş, özellikle girdi maliyetlerindeki stabilizasyon, üretim zincirindeki normalleşme ve talep koşullarındaki dengelenmenin etkisiyle açıklanabilir.

Firmaların fiyatlama davranışlarında daha ılımlı bir eğilim oluştuğu görülüyor. Reel sektörün diğer gruplara kıyasla daha yüksek bir tahmin sunması, enflasyonun üretim tarafında hâlen güçlü şekilde hissedildiğini gösterse de, aşağı yönlü kırılmanın başlaması önemli bir sinyal.

Hanehalkı Beklentisi %52,24 Seviyesine Geriledi

Hanehalkının 12 ay sonrası enflasyon beklentisi %52,24 seviyesine geriledi. Oran hâlâ yüksek olsa da, geçmiş aylara kıyasla ölçülü bir düşüş dikkat çekiyor.

Hanehalkının beklentilerinde gerileme yaratabilecek etkenler:

• Fiyat artış hızının son aylarda yavaşlaması,
• Baz etkisinin belirginleşmesi,
• Gıda ve kira gibi duyarlılığı yüksek kalemlerde göreceli stabilizasyon,
• TCMB’nin sıkılaştırıcı politikalarının kamuoyunda daha fazla görünür hale gelmesi.

Her şeye rağmen hanehalkı beklentilerinin diğer aktörlere kıyasla çok daha yüksek olması, tüketici tarafında fiyat artışlarının halen güçlü hissedildiğini gösteriyor.

Hanehalkının Bir Bölümü İyimser: %24,83 "Enflasyon Düşer" Dedi

Kasım ayında hanehalkının %24,83’ü gelecek 12 ayda enflasyonun düşeceğini beklediğini bildirdi. Bu oran, tüketici tarafında kademeli bir iyimserlik oluşmaya başladığını gösteriyor.

Fiyat artış hızının gerilemesi, kredi koşullarındaki sıkılaşma ve talep soğuması gibi unsurlar beklentilerin yönünü aşağı çekmeye başlamış durumda.

Beklentiler Arasında Ayrışma Var

Kasım ayı verileri, enflasyon beklentilerinin henüz tam anlamıyla bütünleşmediğini gösteriyor. Piyasa katılımcılarının beklentileri yukarı yönlü güncellenirken, reel sektör ve hanehalkı tarafında daha sınırlı bir düşüş eğilimi dikkat çekiyor.

Bu ayrışma şu mesajı veriyor:

• Üretim tarafında maliyet baskıları hâlâ güçlü,
• Tüketici tarafında enflasyon algısı yüksek ve yapışkan,
• Finansal piyasalarda ise orta vadede temkinli bir iyileşme beklentisi oluşmaya başlıyor.

Para politikasının sıkı duruşunun yılın geri kalanında daha etkili yansıması, beklentiler arasındaki bu farklılıkları giderek azaltabilir.

Beklentilerde Kademeli ve Temkinli Bir Normalleşme

Kasım ayı görünümü, enflasyon beklentilerinin yavaş ama istikrarlı bir şekilde dengelenmeye başladığına işaret ediyor.
Piyasa tarafında yukarı yönlü risk algısı korunurken, reel sektör ve hanehalkı tarafında enflasyonun düşeceğine ilişkin zayıf ama belirgin bir beklenti değişimi gözlemleniyor.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Dijital Türk Lirası Projesi’nin ikinci fazına ilişkin ilerleme raporunu yayımladı. Raporda, hem teknolojik altyapı hem de hukuki ve iktisadi çerçevede yürütülen çalışmaların aralıksız devam ettiği vurgulandı. Bu aşamada özellikle finansal sistem üzerindeki muhtemel etkileri ölçmek amacıyla simülasyon çalışmalarına odaklanılmış durumda.

Dijital TL projesi, Türkiye’nin ödeme sistemlerini daha hızlı, güvenli ve dijital çağın ihtiyaçlarına uyumlu hale getirmeyi amaçlayan kritik bir dönüşüm adımı olarak görülüyor.

Dijital Türk Lirası Nedir?

Dijital TL, Merkez Bankası tarafından çıkarılan, fiziksel banknotların dijital muadili niteliğinde bir merkez bankası dijital parasıdır (CBDC). Temel hedefler:

• Ödeme sistemlerinde hız,
• Daha düşük işlem maliyetleri,
• Daha yüksek güvenlik,
• Finansal kapsayıcılığın artırılması.

Dijital TL, blockchain benzeri dağıtık defter teknolojilerinin (DLT) kullanımına açık bir mimariyle tasarlanıyor.

2. Fazda Ne Yapılıyor? Simülasyon Çalışmaları Devrede

İkinci fazın odak noktası, Dijital TL’nin finansal sistem dinamikleri üzerindeki etkilerini simüle etmek. Bu kapsamda:

• Bankalar arası ödeme akışları,
• Dijital TL’nin likidite yönetimine etkisi,
• Para politikası aktarım mekanizmaları,
• Dijital para kullanımının finansal istikrara etkileri gibi başlıklar analiz ediliyor.

Bu simülasyonlar, ilerleyen aşamalarda gerçek kullanıcı testleri ve pilot uygulamalara geçişte kritik rol üstlenecek.

Teknolojik Altyapı Çalışmaları Devam Ediyor

Rapora göre teknoloji tarafında:

• Dağıtık defter yapıları,
• İzinli ağ mimarileri,
• Merkezi ve hibrit modeller,
• Akıllı kontrat tabanlı kullanım senaryoları gibi konular üzerinde çalışmalar sürüyor.

TCMB, dijital para mimarisinin hem yüksek güvenlik hem de ölçeklenebilirlik sunmasına özel önem veriyor.

Hukuki ve Ekonomik Çerçeve Çalışmaları Sürmekte

Dijital bir para biriminin kullanılabilmesi için yalnızca teknoloji yeterli değil; hukuki zemin de en az teknik altyapı kadar kritik. Bu kapsamda:

• Dijital paranın yasal para statüsü,
• Kullanıcı gizliliği ve veri güvenliği,
• Merkezi bankanın rolü,
• Finansal kuruluşların sorumlulukları üzerine kapsamlı düzenleme çalışmaları yürütülüyor.

Ekonomik açıdan ise Dijital TL’nin:

• Para arzı,
• Bankacılık sistemi,
• Ödeme alışkanlıkları üzerinde yaratacağı yapısal etkiler analiz ediliyor.

Neden Önemli? Türkiye'nin Dijital Ekonomi Hedefinin Bir Parçası

Dijital Türk Lirası Projesi, Türkiye’nin finansal sisteminin geleceği açısından stratejik öneme sahip.
Projenin ikinci fazında yapılan simülasyon çalışmaları:

• Daha güvenli ödeme sistemleri
• Hızlı dijital adaptasyon
• Finansal kapsayıcılık
• Para politikasında daha etkin aktarım gibi alanlarda Türkiye’ye önemli kazanımlar sağlayabilir.

Dijital TL Yolculuğunda Kritik Bir Aşama Tamamlanıyor

Simülasyonların devreye girmesiyle, Dijital TL projesi Ar-Ge sürecinden test aşamasına doğru ilerliyor.
Teknolojik, hukuki ve iktisadi boyutlarda eş zamanlı yürütülen çalışmalar, Türkiye’nin gelecekte merkez bankası dijital parası kullanan ülkeler arasında yer alma hedefini güçlendiriyor.

Dijital TL'nin ilerleyen fazlarında pilot uygulamalar, kullanıcı testleri ve sektörel adaptasyon süreçlerinin hız kazanması bekleniyor.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Dijital Türk Lirası Projesi’nin ikinci fazına ilişkin ilerleme raporunu yayımladı. Raporda, hem teknolojik altyapı hem de hukuki ve iktisadi çerçevede yürütülen çalışmaların aralıksız devam ettiği vurgulandı. Bu aşamada özellikle finansal sistem üzerindeki muhtemel etkileri ölçmek amacıyla simülasyon çalışmalarına odaklanılmış durumda.

Dijital TL projesi, Türkiye’nin ödeme sistemlerini daha hızlı, güvenli ve dijital çağın ihtiyaçlarına uyumlu hale getirmeyi amaçlayan kritik bir dönüşüm adımı olarak görülüyor.

Dijital Türk Lirası Nedir?

Dijital TL, Merkez Bankası tarafından çıkarılan, fiziksel banknotların dijital muadili niteliğinde bir merkez bankası dijital parasıdır (CBDC). Temel hedefler:

• Ödeme sistemlerinde hız,
• Daha düşük işlem maliyetleri,
• Daha yüksek güvenlik,
• Finansal kapsayıcılığın artırılması.

Dijital TL, blockchain benzeri dağıtık defter teknolojilerinin (DLT) kullanımına açık bir mimariyle tasarlanıyor.

2. Fazda Ne Yapılıyor? Simülasyon Çalışmaları Devrede

İkinci fazın odak noktası, Dijital TL’nin finansal sistem dinamikleri üzerindeki etkilerini simüle etmek. Bu kapsamda:

• Bankalar arası ödeme akışları,
• Dijital TL’nin likidite yönetimine etkisi,
• Para politikası aktarım mekanizmaları,
• Dijital para kullanımının finansal istikrara etkileri gibi başlıklar analiz ediliyor.

Bu simülasyonlar, ilerleyen aşamalarda gerçek kullanıcı testleri ve pilot uygulamalara geçişte kritik rol üstlenecek.

Teknolojik Altyapı Çalışmaları Devam Ediyor

Rapora göre teknoloji tarafında:

• Dağıtık defter yapıları,
• İzinli ağ mimarileri,
• Merkezi ve hibrit modeller,
• Akıllı kontrat tabanlı kullanım senaryoları gibi konular üzerinde çalışmalar sürüyor.

TCMB, dijital para mimarisinin hem yüksek güvenlik hem de ölçeklenebilirlik sunmasına özel önem veriyor.

Hukuki ve Ekonomik Çerçeve Çalışmaları Sürmekte

Dijital bir para biriminin kullanılabilmesi için yalnızca teknoloji yeterli değil; hukuki zemin de en az teknik altyapı kadar kritik. Bu kapsamda:

• Dijital paranın yasal para statüsü,
• Kullanıcı gizliliği ve veri güvenliği,
• Merkezi bankanın rolü,
• Finansal kuruluşların sorumlulukları üzerine kapsamlı düzenleme çalışmaları yürütülüyor.

Ekonomik açıdan ise Dijital TL’nin:

• Para arzı,
• Bankacılık sistemi,
• Ödeme alışkanlıkları üzerinde yaratacağı yapısal etkiler analiz ediliyor.

Neden Önemli? Türkiye'nin Dijital Ekonomi Hedefinin Bir Parçası

Dijital Türk Lirası Projesi, Türkiye’nin finansal sisteminin geleceği açısından stratejik öneme sahip.
Projenin ikinci fazında yapılan simülasyon çalışmaları:

• Daha güvenli ödeme sistemleri
• Hızlı dijital adaptasyon
• Finansal kapsayıcılık
• Para politikasında daha etkin aktarım gibi alanlarda Türkiye’ye önemli kazanımlar sağlayabilir.

Dijital TL Yolculuğunda Kritik Bir Aşama Tamamlanıyor

Simülasyonların devreye girmesiyle, Dijital TL projesi Ar-Ge sürecinden test aşamasına doğru ilerliyor.
Teknolojik, hukuki ve iktisadi boyutlarda eş zamanlı yürütülen çalışmalar, Türkiye’nin gelecekte merkez bankası dijital parası kullanan ülkeler arasında yer alma hedefini güçlendiriyor.

Dijital TL'nin ilerleyen fazlarında pilot uygulamalar, kullanıcı testleri ve sektörel adaptasyon süreçlerinin hız kazanması bekleniyor.

Aksa Enerji (AKSEN), uluslararası büyüme planı kapsamında Afrika’daki varlığını genişletecek önemli bir yatırım açıkladı. Şirket, Burkina Faso’nun ulusal elektrik şirketi SONABEL ile 20 yıllık garantili elektrik alım anlaşması (PPA) imzaladı. Bu anlaşma, AKSEN’in uzun vadeli gelir görünümünü güçlendirirken, Afrika operasyonlarındaki ağırlığını artırarak şirketi bölgesel enerji oyuncusu konumuna daha da yaklaştırıyor.

119 MW’lık Yeni Akaryakıt Santrali 2026 Sonunda Devrede

Yapılan anlaşmaya göre AKSEN, Burkina Faso’nun başkenti Ouagadougou’da 119 MW gücünde yeni bir akaryakıt santrali kuracak.
Santralin 2026 yılının son çeyreğinde faaliyete başlaması planlanıyor.

Bu yatırım, şirketin:

• Gelir çeşitliliğini artırması,
• Afrika’da operasyonel gücünü pekiştirmesi,
• Uzun vadeli döviz bazlı nakit akışı yaratması açısından kritik bir adım niteliğinde.

Kurulu Güç 2026 Sonunda 4.147 MW’a Ulaşacak

Yeni santralin devreye alınmasıyla AKSEN’in toplam kurulu gücünün 4.147 MW’a ulaşması bekleniyor. Bu rakam, şirketin uzun vadeli hedefi olan 2028’de 5 GW portföy büyüklüğüne adım adım ilerlediğinin güçlü bir göstergesi.

Yeni yatırım sonrasında:

• Şirket portföyünün %27’si Afrika’da konumlanacak,
• Afrika operasyonlarının FAVÖK içindeki payı daha da artacak,
• Bölgesel gelirlerin döviz katkısı finansal dengeyi güçlendirecek.

Yatırımın Finansal Etkisi: YBBO ve Marj Güçlenmesi

Bu yeni kapasite artışı, 2024–2026 döneminde şirketin büyüme projeksiyonlarında önemli bir destek sunuyor.

• Kurulu güçte YBBO: %24
• FAVÖK YBBO (2024–2026): %43

Bu beklenti, AKSEN’in agresif ama kontrollü global büyüme stratejisinin finansal tarafta güçlü bir getiri sağlamaya aday olduğunu gösteriyor.

Uluslararası Benzerlere Göre %18 İskonto

AKSEN hissesi şu anda 2026 tahminlerine göre 7,5x FD/FAVÖK çarpanıyla işlem görüyor.
Bu seviye, uluslararası benzer şirketlerin ortalamalarına kıyasla %18 iskonto anlamına geliyor.

Yeni yatırımın portföye katkısı ve garantili alım anlaşması ile öngörülebilir nakit akışı yaratması, bu iskontoyu yatırımcılar için bir fırsat haline getiriyor.

AKSEN’in Afrika’daki büyüme ivmesi, şirketin global enerji pazarındaki rekabet gücünü artırırken, Model Portföy’deki pozitif görüşü de destekliyor.

Stratejik Bir Hamle, Güçlenen Bir Büyüme Hikâyesi

Burkina Faso yatırımı ile AKSEN:

• Portföyünü coğrafi olarak çeşitlendiriyor,
• Garantili PPA ile uzun vadeli gelir akışını güçlendiriyor,
• Afrika’daki varlığını stratejik olarak genişletiyor,
• FAVÖK büyümesini destekleyecek yeni kapasite ekliyor.

Bu adım, şirketin 2028’e uzanan 5 GW büyüme vizyonu ile tamamen uyumlu ve operasyonel anlamda ciddi bir kaldıraç etkisi yaratacak.

Türkiye’de şirket dinamikleri Ekim 2025’te hem kuruluş hem kapanış tarafında artış gösterdi. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) verilerine göre, Ekim ayında kurulan şirket sayısı %7,6 artarak 10.505’e, kapanan şirket sayısı ise %15,1 yükselerek 2.668’e ulaştı.

Kurulan Şirket Sayısında %7,6’lık Artış

Ekim ayında yeni kurulan şirket sayısının 10.505’e ulaşması, iş yapma isteğinin ve yeni girişimlerin sürdüğünü gösteriyor. Özellikle hizmet sektörü, e-ticaret odaklı işletmeler ve KOBİ tarafında hareketliliğin devam ettiği görülüyor.

Yeni şirket sayısındaki artışı destekleyen unsurlar arasında:

• Mevsimsel ekonomik aktivite,
• Dijitalleşme yatırımları,
• İç pazar odaklı sektörlerde talep canlılığı öne çıkıyor.

Kapanan Şirket Sayısı %15 Arttı: Zayıf Halkalar Görünür Hale Geliyor

Öte yandan kapanan şirket sayısının %15,1 artarak 2.668’e çıkması, özellikle maliyet baskıları, yüksek faiz ortamı ve işletme sermayesi yönetimindeki zorlukların etkisini yansıtıyor.

Bu artışın arka planında:

• Finansman maliyetlerindeki yükselme,
• Kira ve enerji giderlerindeki artış,
• Sektörel rekabetin yoğunlaşması gibi etkenler bulunuyor.

Yılın İlk 10 Ayında Tablo Nasıl?

Ocak–Ekim dönemine bakıldığında daha dengeli ama yine de karmaşık bir görünüm ortaya çıkıyor:

• Kurulan şirket sayısı: 91.488 (yıllık %1,3 düşüş)
• Kapanan şirket sayısı: 23.506 (yıllık %10,7 artış)

Bu tabloya göre girişimcilik aktivitesi yıl genelinde güçlü kalmakla birlikte, finansal dayanıklılığı zayıf işletmelerde kapanmaların hızlandığı görülüyor.

Aktivite Var, Seleksiyon Mekanizması Güçlü Çalışıyor

Ekim 2025 şirket verileri ekonomik aktivitenin tamamen olumsuz olmadığına; aksine yeni girişimlerin hâlâ güçlü bir şekilde devam ettiğine işaret ediyor.

Ancak kapanan şirketlerdeki artış, ekonomideki sıkı finansal koşulların işletmeler üzerindeki baskısını gösteriyor.

Girişim İştahı Sürüyor, Risk Yönetimi Öne Çıkıyor

Ekim verileri iki kritik mesaj veriyor:

1. Şirket kurulumlarındaki artış, Türkiye ekonomisinde canlı bir girişim enerjisi olduğunu gösteriyor.
   
   
2. Kapanan şirketlerdeki yükseliş, nakit akışı yönetiminin, verimlilik yatırımlarının ve finansal dayanıklılığın daha da önem kazandığını teyit ediyor.

Paladyum, özellikle otomotiv sektöründe katalitik konvertörlerde kullanılan, nadir bulunan ve zaman zaman volatil fiyat hareketleriyle öne çıkan bir değerli–sanayi metalidir. Arz tarafında sınırlı üretim, talep tarafında ise emisyon standartları ve otomotiv üretimi, paladyumu yatırımcıların radarına taşıyan temel dinamiklerdir.

Paladyuma yatırım yapmanın yolları arasında fiziki paladyum, vadeli işlemler ve paladyum ETF’leri yer alır. Modern yatırımcı için en pratik yöntemlerden biri ise yine borsada işlem gören paladyum ETF’leridir.

Peki, paladyum ETF’i nedir, nasıl çalışır ve kimler için uygun bir araç olabilir?

Paladyum ETF’i Nedir?

Paladyum ETF’i, paladyum fiyatını takip etmeyi hedefleyen ve borsada işlem gören yatırım fonlarını ifade eder.
Bu tür ETF’ler, doğrudan paladyumun spot fiyatına veya paladyum vadeli kontratlarına endekslenmiş bir strateji izleyebilir.

Bir paladyum ETF’ine yatırım yaptığınızda:

• Fiziki paladyum külçesi alıp saklamazsınız,
• Ancak paladyum fiyatlarındaki değişim, ETF’in değerine yansır ve siz de bu hareketten pozitif veya negatif yönde etkilenirsiniz.
  
  

Paladyum ETF’lerinin Avantajları

Paladyum ETF’leri, bu nispeten niş ve volatil emtiaya erişimi daha yönetilebilir hale getirir. Öne çıkan avantajları:

1. Erişilebilirlik
   Paladyum, fiziki formda bireysel yatırımcı için ulaşması zor ve nispeten pahalı bir varlık olabilir. ETF yapısı, küçük tutarlarla bile paladyuma dayalı yatırım yapma imkânı sağlar.
   
   
2. Likidite ve Esneklik
   İşlem gördüğü piyasalarda seans saatleri boyunca alım–satım imkânı sunar. Böylece, portföyünüzü güncel piyasa koşullarına göre hızlıca yeniden dengeleyebilirsiniz.
   
   
3. Operasyonel Kolaylık
   Fiziki metal saklama, sigorta, güvenlik gibi konularda ek bir süreçle uğraşmadan, tüm bu operasyon fon yönetimi düzeyinde ele alınır.
   
   
4. Şeffaf Fiyatlama
   Paladyum ETF’leri borsada işlem gördüğü için fiyatlar anlık takip edilebilir; yatırımcı, alım–satım anında oluşan piyasa fiyatları üzerinden pozisyon alır.
   
   
5. Tema Bazlı Yatırım
   Otomotiv üretimi, emisyon regülasyonları ve çevre politikalarındaki trendler, paladyum talebini etkileyen ana unsurlardır. Paladyum ETF’leri, bu temaya dolaylı yoldan yatırım yapma imkânı sunar.
   
   

Paladyum ETF’i ile Fiziki Paladyum Arasındaki Fark

• Fiziki paladyum, genellikle profesyonel saklama koşulları gerektiren, yüksek birim fiyatlı bir varlıktır.
• Paladyum ETF’i, bu varlığa dayalı fiyat hareketlerine daha düşük tutarlarla, dijital ortamda erişim imkânı sağlar.
• Fiziki enstrümanda likidite, alıcı–satıcı bulma ve fiyatlama gibi konular daha zorlayıcı olabilirken, ETF yapısında bu süreçler borsa likiditesi ile desteklenir.

Bu nedenle paladyum ETF’leri, özellikle profesyonel yatırımcılar ve tematik emtia pozisyonları almak isteyen bireysel yatırımcılar için daha pratik bir araç haline gelebilir.

Paladyum ETF’leri ile Risk Yönetimi

Paladyum, fiyat dalgalanmaları yüksek olabilen bir emtia türüdür. Bu nedenle paladyum ETF’lerine yatırım yaparken:

• Volatiliteyi,
• Küresel büyüme görünümünü,
• Otomotiv sektörüne dair beklentileri,
• Emtia piyasalarındaki genel risk iştahını dikkate almak gerekir.
  
  

Bu varlık sınıfı, genellikle uzun vadeli ve tematik düşünen yatırımcılar için, portföydeki hisse senedi ve tahvil ağırlığını dengeleyen, daha niş bir çeşitlendirme unsuru olarak kullanılabilir.

QNB Invest ile Paladyum ETF’lerine Erişim

Paladyuma dayalı borsa yatırım fonları ağırlıklı olarak yurt dışı borsalarda işlem görmektedir. Yatırımcılar, bu ürünlere yönelik işlem yapmadan önce:

• Kendi risk profillerini,
• Emtia ve döviz bazlı ürünlerin risklerini,
• Yatırım vadelerini ve hedeflerini netleştirmelidir.
  
  

QNB Invest’in sunduğu yurt dışı yatırım işlemleri ve platformları üzerinden, uluslararası piyasalarda işlem gören paladyum odaklı borsa yatırım fonlarına yönelik erişim olanakları hakkında bilgi alabilir; yatırım kararı öncesinde yatırım danışmanlarıya görüşerek kendi stratejinizi şekillendirebilirsiniz.

Platin, hem değerli bir maden hem de otomotiv, kimya ve yenilenebilir enerji gibi alanlarda kullanılan stratejik bir sanayi metalidir. Özellikle katalitik konvertörler, hidrojen ekonomisi ve yeşil dönüşüm temalarıyla birlikte, yatırımcıların yakından takip ettiği alternatif bir varlık sınıfı haline gelmiştir.

Platine yatırım yapmanın farklı yolları bulunuyor:

• Fiziki platin (külçe, sikke vb.),
• Vadeli işlemler,
• Ya da daha modern ve pratik bir yöntem olan platin ETF’leri (Exchange Traded Fund – Borsa Yatırım Fonları).

Peki, platin ETF’i nedir, nasıl çalışır ve yatırımcılara hangi avantajları sunar?

Platin ETF’i Nedir?

Platin ETF’i, borsada işlem gören ve platin fiyatının performansını takip etmeyi hedefleyen yatırım fonlarıdır. Bir platin ETF’ine yatırım yaptığınızda, doğrudan fiziki platine sahip olmazsınız; ancak platin fiyatlarındaki hareketlerden dolaylı olarak etkilenirsiniz.

Örneğin, platin fiyatı yükseldiğinde, platin ETF’inin değeri de genel olarak aynı yönde hareket eder. Böylece:

• Fiziki platin saklama,
• Güvenlik,
• Sigorta ve taşıma gibi operasyonel detaylarla uğraşmadan, platine dayalı bir pozisyon almış olursunuz.

Platin ETF’lerinin Yatırımcılara Sağladığı Avantajlar

Platin ETF’leri, klasik “fiziki metal” yatırımına göre daha esnek ve pratik bir yapı sunar. Öne çıkan avantajları şu şekilde özetleyebiliriz:

1. Kolay Erişim
   Borsada hisse senedi alır gibi, seans saatleri içinde platin ETF’lerini alıp satabilirsiniz.
   
   
2. Operasyonel Rahatlık
   Fiziki platin için gerekli olan saklama, güvenlik ve sigorta maliyetleri ETF modeliyle ortadan kalkar.
   
   
3. Likidite
   İşlem gördüğü piyasalarda, yatırımcılar diledikleri an alım–satım yaparak pozisyonlarını güncelleyebilir.
   
   
4. Şeffaflık
   Platin ETF’lerinin fiyatları, işlem gördükleri borsalarda anlık olarak izlenebilir; portföy bileşenleri ve stratejileri genellikle düzenli olarak kamuya açıklanır.
   
   
5. Portföy Çeşitlendirme
   Platin, hem değerli maden hem sanayi metali özellikleri taşıdığı için, portföyde altın–gümüşten farklı bir risk profili sağlayarak çeşitlendirme imkânı sunar.

Platin ETF’i ile Fiziki Platin Arasındaki Fark

Yatırımcıların sık sorduğu sorulardan biri:

“Fiziki platin almak yerine neden platin ETF’i tercih edeyim?”

Aradaki temel farkları şöyle özetleyebiliriz:

• Fiziki platin, külçe veya sikke gibi formlarda elinizde bulundurduğunuz somut bir varlıktır.
• Platin ETF’i ise tamamen elektronik ortamda saklanan, borsada işlem gören bir yatırım aracıdır.
• Fiziki platin için kasada saklama, sigorta, lojistik gibi ek maliyetler söz konusu iken; platin ETF’lerinde bu süreçler fon düzeyinde yönetilir ve yatırımcıya yansıyan kısım genellikle fon toplam gider oranı ile sınırlıdır.
• Platin ETF’i, portföyünüzde hızlıca nakde çevrilebilen, likit bir enstrüman olarak yer alır.

Platin ETF’leri ile Portföy Çeşitlendirme

Platin fiyatları;

• Otomotiv sektöründeki talep,
• Emisyon standartlarındaki regülasyonlar,
• Yeni enerji teknolojileri (örneğin hidrojen ekonomisi),
• Arz tarafında maden üretimindeki gelişmeler gibi faktörlerden etkilenir.

Bu yönüyle platin, altına kıyasla daha döngüsel ve sanayi ağırlıklı bir hikâye sunar. Bu da uzun vadeli yatırımcılar için, özellikle sektörel döngüleri ve emtia temalarını portföylerine taşımada platin ETF’lerini ilgi çekici hale getirebilir.

QNB Invest ile Platin ETF’lerine Erişim

Platine dayalı borsa yatırım fonları ağırlıklı olarak yurt dışı borsalarda işlem görmektedir. Yatırımcılar, bu tür ürünlere erişmeden önce:

• Kendi risk profillerini,
• Emtia ve döviz bazlı dalgalanmaları,
• Uzun vadeli yatırım hedeflerini
  dikkate almalıdır.

QNB Invest’in sunduğu yurt dışı piyasa erişimi ve yatırım platformları üzerinden, global sermaye piyasalarında işlem gören platin odaklı borsa yatırım fonlarına yönelik işlem yapma imkânlarını detaylı şekilde öğrenebilir; yatırım kararınızı almadan önce yatırım danışmanınızla görüşebilirsiniz

Türkiye enerji tarafında Eylül 2025’te tempoyu belirgin şekilde artırdı. EPDK’nın açıkladığı verilere göre, Türkiye’nin toplam petrol ithalatı yıllık bazda %30,1 artarak 4,2 milyon tona ulaştı. Bu artış, hem ekonomik aktivitedeki toparlanmayı hem de rafineri bazlı süreçlerdeki hızlanmayı işaret ediyor.

Ham Petrol ve Ürün İthalatı: Rusya Lider, Kazakistan ve Irak Takipte

Eylül ayında Türkiye’nin ham petrol ve petrol ürünü ithalatında ana tedarikçiler Rusya, Kazakistan ve Irak oldu. Jeopolitik risklere rağmen Rusya’nın güçlü konumu korunurken, Kazakistan ve Irak’ın paylarının artması; tedarik zinciri çeşitliliği açısından pozitif okunuyor.

• Toplam ithalat: 4,2 milyon ton
• Yıllık artış: %30,1
• Öne çıkan sektör etkileri: rafineri kapasite kullanımında artış, akaryakıt tüketiminde toparlanma

Bu görünüm, hem ulaştırma hem de sanayi tarafındaki talebin güçlü seyrettiğini destekliyor.

LPG İthalatı %16 Arttı: Cezayir, Rusya ve ABD İlk Üçte

Eylül 2025’te LPG ithalatı yıllık %16,4 artışla 286.885 tona yükseldi. Türkiye’nin LPG tarafındaki en büyük tedarikçileri Cezayir, Rusya ve ABD oldu.
Bu artış özellikle:

• Hane tüketiminde sezonluk geçiş,
• Otogaz talebinde toparlanma,
• Dağıtım şirketlerinin stok optimizasyonu
  
  gibi sebeplerle desteklendi.

Doğal Gaz İthalatı %6,7 Arttı: LNG Payı Düşük Seyretti

Doğal gaz tarafında Eylül ayında toplam ithalat %6,7 artarak 3,605 milyar metreküpe çıktı.

• Boru hattı ile ithalat: 3,212 milyar m³
• LNG ithalatı: 292 milyon m³
• Konut gaz tüketimi: %2,1 arttı

Boru gazının toplam içindeki yüksek payı, LNG fiyatlarındaki global dalgalanmanın etkilerini sınırlamaya yardımcı oldu. Konut tüketimindeki artış ise mevsimsel trende uyumlu.

Enerji Talebi Güçlü, İthalat Kompozisyonu Dengeli

Eylül 2025 verileri, Türkiye’nin enerji talebinin hem petrol hem doğal gaz tarafında güçlü seyrettiğini gösteriyor. Özellikle petrol ithalatındaki %30’luk sıçrama;

• ekonomik aktivitenin güçlendiğine,
• rafineri üretiminin artırıldığına,
• ulaştırma sektöründe talebin hızlandığına işaret ediyor.

Doğal gaz ve LPG tarafındaki artışlar ise hem hane tüketimi hem de sanayi talebi açısından dengeli bir görünüm sunuyor.