QNB Invest Odak QNB Araştırma

Konut piyasasında Kasım ayı verileri, talep tarafındaki zayıflığın sürdüğüne işaret etti. TÜİK tarafından açıklanan istatistiklere göre, Kasım ayında Türkiye genelinde 141 bin konut satışı gerçekleşti. Bu rakam, geçen yılın aynı ayına kıyasla %7,8’lik bir düşüşe işaret ediyor.

Büyük Şehirler Önde, Anadolu’da Talep Daha Sınırlı

Her zamanki gibi İstanbul, Kasım ayında da en fazla konut satılan il oldu. İstanbul’u Ankara ve İzmir takip ederken, en az konut satışı Ardahan’da gerçekleşti. Bu tablo, büyük şehirlerde nüfus yoğunluğu ve yatırım amaçlı talebin hâlâ canlı olduğunu, ancak Anadolu’da alım iştahının daha sınırlı kaldığını gösteriyor.

Yabancıya Konut Satışı Zayıf Seyrini Sürdürüyor

Kasım ayında yabancılara satılan konut sayısı 1.943 adet olarak kaydedildi. Yabancı talebindeki bu düşük seviye, önceki aylarda da gözlenen trendle uyumlu. Döviz bazlı fiyat artışları, mevzuat değişiklikleri ve küresel konjonktür, yabancı alıcıların Türkiye konut piyasasına olan ilgisini sınırlayan temel faktörler arasında öne çıkıyor.

Faizler ve Finansman Koşulları Belirleyici Olmaya Devam Ediyor

Konut satışlarındaki yıllık gerilemenin arkasında, yüksek mevduat faizi ve sıkı finansman koşulları başlıca etkenler olarak öne çıkıyor. Özellikle ilk el ve krediye dayalı satışlarda baskı devam ederken, piyasanın yönü büyük ölçüde para politikası adımlarına ve kredi kanallarındaki olası gevşemeye bağlı olacak.

Kasım ayı konut satış verileri, sektörde temkinli görünümün sürdüğünü gösteriyor. Talep tarafında güçlü bir toparlanma için faizlerde kalıcı bir düşüş ve kredi erişiminde rahatlama kritik önem taşıyor. Kısa vadede yatay–zayıf seyrin devam etmesi, orta vadede ise makroekonomik normalleşme ile birlikte kademeli bir canlanma olasılığı öne çıkıyor.

Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi (Tarım ÜFE), Kasım ayında aylık bazda %1,56 düşüş kaydederek tarım tarafında kısa vadeli bir rahatlamaya işaret etti. Türkiye İstatistik Kurumu’nun açıkladığı verilere göre, yıllık bazda Tarım ÜFE artışı ise %31,45 seviyesinde gerçekleşti.

Aylık Düşüşte Etkili Olan Faktörler

Kasım ayında Tarım ÜFE’de görülen gerilemede, özellikle tarım ve avcılık ürünleri fiyatlarındaki düşüş belirleyici oldu. Mevsimsel arz artışı ve bazı ürün gruplarında fiyat baskısının azalması, aylık endeksi aşağı çeken ana unsurlar arasında yer aldı.

Canlı Hayvan Fiyatları Ayrıştı

Genel düşüş eğilimine rağmen, canlı hayvan ve hayvansal ürünler grubunda fiyatların artış göstermesi dikkat çekti. Bu durum, yem maliyetleri ve arz koşullarına bağlı olarak hayvancılık tarafında maliyet baskısının devam ettiğine işaret ediyor.

Yıllık Görünüm Hâlâ Yüksek

Her ne kadar aylık bazda geri çekilme görülse de, %31,45’lik yıllık artış, tarım sektöründe maliyet enflasyonunun hâlâ yüksek seyrettiğini ortaya koyuyor. Bu görünüm, gıda fiyatları ve tüketici enflasyonu açısından tarım tarafının önemini koruduğunu gösteriyor.

Ne Anlama Geliyor?

Tarım ÜFE’deki aylık düşüş, kısa vadede gıda fiyatları üzerindeki baskının sınırlı da olsa hafifleyebileceğine işaret ederken; yıllık artışın yüksek seyri, maliyet sorunlarının henüz tamamen ortadan kalkmadığını gösteriyor. Önümüzdeki dönemde tarım fiyatlarının seyrinde, iklim koşulları, girdi maliyetleri ve arz dinamikleri belirleyici olmaya devam edecek.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) verilerine göre Ekim ayında Türkiye’nin petrol ithalatı yıllık bazda %13,7 artarak 4,5 milyon tona ulaştı. Ham petrol ithalatındaki güçlü artış dikkat çekerken, LPG tarafında ise hem ithalat hem de ihracatta belirgin bir daralma yaşandı.

Ham Petrol İthalatında Güçlü Artış

Ekim ayında ham petrol ithalatı yıllık bazda %21,8 artış gösterdi. Bu yükselişte, küresel enerji talebindeki toparlanma ve rafineri faaliyetlerindeki artış etkili oldu. Türkiye’nin en fazla ham petrol ithal ettiği ülkeler Rusya, Irak ve Suudi Arabistan olarak öne çıktı. Söz konusu ülkeler, Türkiye’nin enerji arz güvenliği açısından stratejik tedarikçi konumlarını korudu.

Petrol Ürünleri İhracatında Artış

Petrol piyasasında ihracat tarafı da güçlü seyrini sürdürdü. Ekim ayında petrol ve petrol ürünleri ihracatı yıllık bazda %17,6 artış kaydetti. Bu görünüm, rafineri kapasite kullanım oranlarının yüksek seyrettiğine ve dış pazarlara yönelik satışların devam ettiğine işaret ediyor.

LPG İthalatında ve İhracatında Düşüş

Petrol tarafındaki pozitif görünümün aksine, LPG ithalatı Ekim ayında yıllık bazda %17 azaldı. LPG ihracatında ise düşüş daha belirgin oldu ve %29’luk bir gerileme kaydedildi. LPG ithalatında başlıca tedarikçi ülkeler Cezayir, Rusya ve ABD olurken; ihracat Ukrayna, Birleşik Arap Emirlikleri ve Romanya ağırlıklı gerçekleşti.

Ekim ayı verileri, petrol ithalatı ve ihracatında canlı bir görünüm sergilerken, LPG tarafında daha zayıf bir eğilime işaret ediyor. Enerji talebindeki kompozisyon değişimi, mevsimsel etkiler ve fiyat dinamikleri önümüzdeki dönemde petrol ve LPG dengesinin seyrinde belirleyici olmaya devam edecek.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) 2026–2030 elektrik dağıtım regülasyon dönemi için açıkladığı güncellemeler, sektör ve özellikle Enerjisa Enerji (ENJSA) açısından dikkat çekici bir iyileşmeye işaret ediyor. Yeni dönemde reel AOSM (Ağırlıklı Ortalama Sermaye Maliyeti) oranlarındaki yukarı yönlü revizyon, dağıtım şirketleri için daha destekleyici bir çerçevenin sinyalini veriyor.

Reel AOSM Revizyonu: Kârlılık İçin Kritik

EPDK, 2026–2030 dönemi için AOSM seviyesini %13,11’den %14,46’ya yükseltirken, geri ödeme süresini 10 yıl olarak korudu. Bu düzenleme doğrultusunda, ENJSA’nın yıl ortası düzeltilmiş vergi öncesi reel AOSM oranı %12,30’dan %13,49’a çıktı.

AOSM, Enerjisa’nın operasyonel kârının yaklaşık %40’ını oluşturan finansal gelirin hesaplanmasında temel parametre konumunda. Yani yapılan her yukarı yönlü ayarlama, doğrudan kârlılık görünümüne pozitif yansıyor.

2026 Tahminlerine Pozitif Etki

İlk hesaplamalara göre söz konusu revizyonun, 2026 operasyonel kâr tahminleri üzerinde yaklaşık %1,3 oranında pozitif etki yaratması bekleniyor. Ancak düzenlemenin tüm detayları henüz netleşmediğinden, nihai etkinin önümüzdeki dönemde açıklanacak ilave çerçeveyle daha sağlıklı değerlendirileceğini not etmek gerekiyor.

Regülasyon Tarafında Destekleyici Çerçeve

Düzenleyici otoritenin AOSM’de yukarı yönlü revizyona gitmesi, yalnızca mevcut hesaplamalar açısından değil, yeni regülasyon döneminde dağıtım şirketleri için daha destekleyici unsurların devreye girebileceğine dair güçlü bir sinyal olarak okunuyor. Bu açıdan bakıldığında, gelişme sektörel risk algısını da aşağı çeken bir unsur niteliğinde.

Reel AOSM’deki yukarı yönlü revizyonu ENJSA hissesi için net pozitif olarak değerlendirilebilir. Hem düzenleyici çerçevenin verdiği sinyal hem de orta vadeli kârlılık ve temettü görünümü, şirketin önümüzdeki dönemde yatırımcı radarında kalmasını destekliyor.

Ekim ayı istihdam verileri, iş gücü piyasasında sektörel ayrışmanın netleştiği bir tabloya işaret etti. Sanayi, inşaat ve ticaret-hizmetler sektörlerini kapsayan toplam istihdam, yıllık bazda %1 artışla 16,0 milyon kişi seviyesinin üzerine çıktı. Genel görünüm pozitif olsa da, sektör bazında farklı dinamikler öne çıkıyor.

Sanayi İstihdamında Geri Çekilme

Ekim ayında sanayi istihdamı yıllık bazda %3,5 azaldı. Küresel talepteki zayıflama, finansman maliyetleri ve ihracat pazarlarındaki yavaşlama, sanayi tarafındaki istihdam baskısının ana nedenleri olarak öne çıkıyor. Bu görünüm, sanayi sektöründe verimlilik odaklı bir dönüşüm sürecinin devam ettiğine işaret ediyor.

İnşaat Sektörü İstihdamı Güçlü

Öte yandan inşaat sektörü istihdamı %6,2 artış göstererek pozitif ayrıştı. Kentsel dönüşüm projeleri, altyapı yatırımları ve deprem bölgesindeki yeniden inşa faaliyetleri, sektördeki istihdam artışını destekleyen temel unsurlar arasında yer alıyor.

Ticaret ve Hizmetler Lokomotif Olmayı Sürdürüyor

Ticaret-hizmetler sektörü istihdamı %2,5 artış kaydetti. Turizm sezonunun uzaması, perakende ve hizmet tarafındaki canlılık ile birlikte bu sektör, toplam istihdam artışının ana taşıyıcısı olmaya devam ediyor. Hizmetler tarafındaki bu güçlü görünüm, iç talebin hâlen dirençli olduğuna işaret ediyor.

Ekim ayı verileri, istihdam artışının sanayiden ziyade hizmet ve inşaat odaklı ilerlediğini net biçimde ortaya koyuyor. Önümüzdeki dönemde büyümenin kompozisyonu, istihdam piyasasındaki bu ayrışmanın kalıcılığı açısından belirleyici olacak.