Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 27 Ağustos 2025 tarihinde yayımladığı “Ekonomi Notları” raporunda konut kredilerinin hanehalkı tüketim harcamalarına olan etkisini mercek altına aldı. Rapor, özellikle yüksek enflasyon dönemlerinde sabit faizli konut kredilerinin tüketimi destekleyen güçlü bir mekanizma oluşturduğunu ortaya koyuyor.

Nakit Akışı Kanalı Nedir?

TCMB’nin analizine göre, konut kredilerinin tüketimi artırmasında en önemli faktör “nakit akışı kanalı”. Sabit faizli kredilerde taksit ödemelerinin gelir içerisindeki oranı zamanla azalıyor. Bu durum, hanehalkına ek harcama imkânı tanıyor.

Örneğin; yüksek enflasyon ve ücret artışlarının yaşandığı dönemlerde, kredi taksitleri reel olarak hafifliyor. Böylece, tüketiciler gelirlerinden daha fazla kısmı harcamalara yönlendirebiliyor.

2022’den Sonra Katkı Güçlendi

Rapor, konut kredilerinin özel tüketime katkısının yıllar içerisinde ciddi şekilde arttığını gösteriyor:

• 2020: %1,3
• 2021: %2,3
• 2022: %3,1
• 2023: %5,4
• 2024: %6,9

Özellikle 2022 sonrasında artışın hızlandığı dikkat çekiyor. TCMB uzmanlarına göre, bu etkinin en güçlü hissedildiği grup; yüksek taksitli kredi kullanan ve aynı zamanda gelirleri hızla artan hanehalkları.

Sıkı Para Politikasına Rağmen Tüketim Canlı

Merkez Bankası çalışmasında, nakit akışı kanalının, sıkı para politikasının öngördüğü ölçüde tüketim yavaşlamasını engellediği vurgulandı. Yani, para politikasındaki daraltıcı adımlara rağmen özel tüketim harcamaları beklenenden daha dirençli seyrediyor.

Başka bir deyişle, sabit faizli konut kredilerinin sağladığı avantaj, enflasyonist ortamda hanehalkının tüketim iştahını canlı tutuyor.

TCMB’nin raporu, Türkiye ekonomisinde konut kredilerinin sadece barınma ihtiyacını karşılayan bir araç olmadığını, aynı zamanda tüketim harcamalarını destekleyen bir unsur haline geldiğini gösteriyor. Özellikle enflasyonun yüksek seyrettiği dönemlerde, sabit faizli kredi ödemelerinin gelirler karşısında hafiflemesi, ekonomide beklenmedik bir tüketim dinamizmi yaratıyor.

Türkiye sermaye piyasalarında son aylarda en çok konuşulan konulardan biri, açığa satış yasağı. Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) Mart 2025’te devreye aldığı yasak, 29 Ağustos 2025 itibarıyla sona eriyor. Peki açığa satış yasağının kalkması ne anlama geliyor, yatırımcıları nasıl bir dönem bekliyor?

Açığa Satış Nedir?

Açığa satış, yatırımcının elinde bulunmayan bir hisseyi ödünç alıp satması ve fiyatın düşeceği beklentisiyle daha sonra geri alarak yerine koyması işlemidir. Kısaca, hisse senedi düşerken kazanç elde etme stratejisidir.

29 Ağustos’ta Ne Olacak?

• Yasağın sona ermesiyle birlikte yatırımcılar yeniden açığa satış işlemi yapabilecek.
• Bu adım, piyasanın normalleştiği ve düzenleyicilerin piyasaya daha fazla güven duyduğu mesajını veriyor.
• Yasağın kaldırılmasıyla birlikte:
  • İşlem hacminin artması,
  • Piyasa derinliğinin yükselmesi bekleniyor.

Piyasa Beklentileri

• Kısa vadede: İşlem hacimlerinde artış görülebilir, bazı hisselerde dalgalanma yaşanması olası.
• Orta-uzun vadede: Açığa satışın yeniden serbest olması, piyasayı global standartlara yaklaştırabilir ve özellikle kurumsal yatırımcıların Borsa İstanbul’a ilgisini güçlendirebilir.

SASA Polyester, Adana Yumurtalık’ta tam 25 milyar dolar değerinde bir yatırım planlıyor. Bu yatırım sadece bir tesis değil; petrokimya, rafineri ve entegre limanı kapsayan tam entegre bir endüstri üssü olacak.

Özel Endüstri Bölgesi Statüsü

16 Ağustos 2025’te Resmi Gazete’de yayımlanan karar ile, 5,5 milyon metrekarelik alan “SASA Polyester Sanayi AŞ Yumurtalık Özel Endüstri Bölgesi” ilan edildi. Bu karar, projenin önünü açan en kritik gelişmelerden biri oldu.

Projenin Kalbi: İlk Faz

SASA’nın yatırım planı etaplar halinde ilerleyecek. İlk fazda:

• 1,2 milyon ton/yıl kapasiteli polipropilen tesisi
• 13 milyon ton/yıl kapasiteli rafineri
• Entegre liman altyapısı

hayata geçirilecek. İnşaatın 2026 yılında başlaması bekleniyor.

Stratejik Hedef: Dışa Bağımlılığı Azaltmak

Türkiye her yıl 6-7 milyar dolar tutarında aromatik kimyasal ve polipropilen ithal ediyor. SASA’nın Yumurtalık yatırımıyla bu ithalat kalemleri büyük ölçüde azalacak. Ayrıca, polyester üretiminin ham maddesi olan paraksilen artık ithal edilmeyecek.

Ekonomi ve İstihdam Etkisi

Bu yatırımın sosyoekonomik katkısı ise:

• İnşaat aşamasında 8.000–10.000 kişi istihdam edilecek.
• Faaliyete geçtikten sonra 2.500–3.000 kişilik kalıcı istihdam sağlanacak.

Yatırım Yol Haritası

SASA yatırımı etaplar halinde büyüyecek:

• İlk etap: 5,5 milyar dolarlık yatırım
• İkinci faz: 10 milyar dolarlık genişleme
• Nihai hedef: Toplamda 25 milyar dolara ulaşmak

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 23 Ağustos 2025 tarihli kararıyla Kur Korumalı Mevduat (KKM) uygulamasını sonlandırdı. Buna göre, yurtdışı yerleşik Türk vatandaşları için kullanılan YUVAM hesapları hariç, artık yeni KKM hesap açılışları ve mevcut hesapların vade yenilemeleri yapılmayacak. TCMB ayrıca, KKM’ye ilişkin dönüşüm hedefleri gibi düzenlemelerin de sona erdirileceğini duyurdu.

Bu karar, Türkiye’nin finansal sisteminde önemli bir dönüm noktası niteliğinde. Hem mevduat yapısında hem de bankacılık sektörünün operasyonel süreçlerinde sadeleşmeye katkı sağlayacak.

KKM’den Çıkışın Sayılarla Fotoğrafı

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından açıklanan haftalık bankacılık verilerine göre:

• Toplam KKM bakiyesi: 10,85 milyar ABD doları
• Toplam mevduattaki payı: %1,8
• Ağustos 2023’teki zirve: 127 milyar ABD doları (toplam mevduatın %26’sı)

Yani, 2023 yazında sistemin dörtte birini oluşturan KKM’nin, bugün itibarıyla toplam mevduatlar içindeki payı oldukça sınırlı seviyeye gerilemiş durumda. Bu da TCMB’nin son kararıyla KKM’nin işlevsel olarak sistemden çıkışını kolaylaştırıyor.

Bankacılık Sektörü Açısından Etkiler

KKM’nin sona ermesi, regülasyon yükünde ve operasyonel ortamda kısmi bir sadeleşme yaratacak. Bu durum:

• Bankaların dönüşüm hedefleri ve raporlama yükümlülüklerinden kurtulmalarını,
• Mevduat yapısının daha öngörülebilir ve sade bir hale gelmesini,
• TL mevduata yönelimin güçlenmesini sağlayacak.

Dolayısıyla bu gelişmeyi bankacılık sektörü açısından olumlu bir adım olarak değerlendirmek mümkün.

TCMB Rezervlerinde Güçlü Seyir

KKM’nin kaldırılmasıyla birlikte dikkat çeken bir diğer veri ise TCMB rezervleri. Son açıklamalara göre, swap hariç net döviz rezervleri 52,1 milyar ABD dolarına yükseldi.

Bu seviye, piyasada zaman zaman görülen döviz talep artışlarını karşılamak için güçlü bir tampon oluşturuyor. Böylece hem finansal istikrar hem de para politikasının güvenilirliği açısından rezervler önemli bir destek unsuru konumunda.

Genel Değerlendirme

TCMB’nin KKM uygulamasını sonlandırması:

• Para politikasında sadeleşme ve TL’nin güçlendirilmesi yönünde stratejik bir adım,
• Bankacılık sektörü için operasyonel yükün azalması,
• Döviz rezervlerindeki artışla birlikte finansal güvenliğin pekişmesi anlamına geliyor.

Sonuç olarak, KKM’nin sona erdirilmesi Türkiye ekonomisi açısından yeni bir dönemin kapısını aralıyor. Bankacılık sektöründe daha sade, öngörülebilir ve TL merkezli bir yapının güçlenmesi bekleniyor.

Türkiye’nin turizm sektörü, 2025 yılının Temmuz ayında geçen yıla kıyasla gerileme kaydetti. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın açıkladığı verilere göre, Türkiye’ye gelen yabancı ziyaretçi sayısı %4,97 azalarak 6 milyon 969 bin 546 oldu. Bu düşüş, yılın ilk yedi ayı itibarıyla da etkisini gösterdi; Ocak-Temmuz döneminde yabancı ziyaretçi sayısında %2,1 oranında azalış kaydedildi.

Almanya, Rusya ve İngiltere İlk Üçte

Temmuz ayında Türkiye’ye en çok ziyaretçi gönderen ülkeler sırasıyla Almanya, Rusya ve İngiltere oldu. Almanya’dan yaklaşık 981 bin, Rusya’dan 953 bin, İngiltere’den ise 597 bin turist Türkiye’ye geldi. Bu ülkeler toplam ziyaretçi sayısında ilk sıralarda yer alsa da, özellikle Avrupa pazarında dikkat çekici düşüşler gözlemlendi.

Avrupa Pazarında Daralma

Avrupa’dan gelen ziyaretçi sayısı geçen yılın aynı ayına göre %4,94 oranında azaldı. Avrupa pazarındaki bu gerileme, turizmin önemli gelir kaynaklarından biri olan bölge ülkelerindeki ekonomik ve jeopolitik dinamiklere bağlanıyor. Özellikle Almanya ve İngiltere gibi güçlü pazarlardan gelen turist sayısı artışını korurken, diğer Avrupa ülkelerinde gerileme dikkat çekiyor.

Diğer Pazarlarda Keskin Düşüşler

Temmuz ayında sadece Avrupa değil, diğer kaynak pazarlar da daralma yaşadı. Özellikle:

• ABD’den gelen turist sayısı %21,9 düştü.
• İran’dan gelen ziyaretçi sayısı %18,9 azaldı.
• Yunanistan’dan gelişlerde %14,4’lük bir kayıp yaşandı.

Turizmde Genel Görünüm

2025 yılının ilk yarısı itibarıyla Türkiye turizminde tablo karışık görünüyor. Güçlü pazarlar olan Almanya, Rusya ve İngiltere’den gelen ziyaretçiler, toplam sayı üzerinde dengeleyici rol oynasa da; Avrupa’daki genel daralma ve uzak pazarlardaki sert düşüşler sektör için uyarı niteliği taşıyor.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından açıklanan verilere göre, Haziran 2025 itibarıyla Türkiye’nin yurt dışı varlıkları bir önceki çeyreğe göre %0,5 azalarak 362,9 milyar dolar seviyesine geriledi. Buna karşın yükümlülükler %1 artarak 692,3 milyar dolar oldu.

Net Yatırım Pozisyonu Açığı Arttı

Haziran verileri, Türkiye’nin Net Uluslararası Yatırım Pozisyonu (UYP) açığının %2,8 artarak -329,4 milyar dolar seviyesine çıktığını gösterdi.

Varlıklarda Detaylar

• Doğrudan yatırımlar: 69,8 milyar dolar (%3,4 artış)
• Diğer yatırımlar: 138,8 milyar dolar (%1,7 artış)
• İhracat alacakları: 56,0 milyar dolar (%5,9 artış)
• Bankaların yabancı para varlıkları: 46,9 milyar dolar (%4 artış)

Yükümlülüklerde Görünüm

• DİBS (Hazine) yükümlülükleri: 12,1 milyar dolar (%23,4 düşüş)
• Doğrudan yatırımlar (yükümlülük): 204,4 milyar dolar (%0,9 düşüş)
• Portföy yatırımları: 116,7 milyar dolar (%2,9 azalış)
• Diğer yatırımlar: 371,2 milyar dolar (%3,4 artış)

Global Ports Holding (GLYHO), Temmuz 2025’e ait yolcu ve gemi istatistiklerini açıkladı. Şirketin operasyonel verileri, kruvaziyer turizmindeki canlılığı bir kez daha ortaya koydu.

Gemi Sayısında Güçlü Artış

Temmuz 2025’te GLYHO’nun işlettiği limanlara gelen gemi sayısı geçen yılın aynı dönemine göre %18 artış gösterdi. Bu artış, özellikle yaz sezonunda Akdeniz ve Avrupa limanlarında artan kruvaziyer trafiğinin etkisini yansıtıyor.

Yolcu Hareketleri %6 Yükseldi

Aynı dönemde yolcu hareketleri %6 arttı. Yolcu sayısındaki bu yükseliş, kruvaziyer turizmine olan talebin devam ettiğini gösterirken, gemi sayısındaki hızlı artışa kıyasla daha sınırlı bir hızda gerçekleşti.

Konsolide Doluluk Oranı %110

GLYHO’nun Temmuz 2025 verilerinde en dikkat çeken unsur ise %110’luk konsolide doluluk oranı oldu. Bu rakam, limanlarda kapasitenin üzerinde bir kullanım olduğuna işaret ediyor ve yaz döneminde kruvaziyer turizminin ne kadar güçlü geçtiğini ortaya koyuyor.

GLYHO İçin Ne Anlama Geliyor?

• Artan gemi ve yolcu sayıları, şirketin liman işletmeciliğinden elde ettiği gelirleri destekleyebilir.
• %110’luk doluluk oranı, yaz aylarının ardından da operasyonel görünümün güçlü kalabileceğine işaret ediyor.
• Türkiye ve Avrupa’daki kruvaziyer turizmindeki toparlanma, GLYHO’nun orta vadeli büyümesine katkı sağlayabilir.

Sonuç

Global Ports Holding’in Temmuz 2025 verileri, kruvaziyer turizminin hızla güçlendiğini gösteriyor. Gemi trafiğindeki çift haneli artış ve kapasite üstü doluluk oranları, GLYHO’nun operasyonel performansına olumlu yansıyabilir.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 14 Ağustos 2025’te yayımladığı 3. Enflasyon Raporu ile tahmin sisteminde önemli bir değişikliğe gitti. Başkan Fatih Karahan, artık “ara hedef” uygulamasına geçildiğini ve bu hedeflerin para politikasında çıpa işlevi göreceğini açıkladı.

2025-2027 Enflasyon Tahminleri ve Ara Hedefler

• 2025 tahmin bandı: %25–29
• 2026 yıl sonu ara hedefi: %16 (önceki %12’den yükseltildi)
• 2026 tahmin bandı: %13–19
• 2027 yıl sonu ara hedefi: %9 (önceki %8’den yükseltildi)

Karahan, bu ara hedeflerin olağanüstü gelişmeler olmadıkça değişmeyeceğini ve “tahminlerden” farklı olarak kesin taahhüt niteliğinde olduğunu vurguladı.

Kontrol Ufku ve Para Politikası Stratejisi

Karahan, kontrol ufku kavramının önemine değinerek, para politikası etkilerinin en yoğun görüleceği dönemin 12–24 ay arası olduğunu belirtti. Bu süre zarfında enflasyonun ara hedeflere yakınsaması amaçlanıyor.

Makroekonomik Değerlendirmeler

• Enflasyon: Dezenflasyon süreci devam ediyor ancak hizmet enflasyonu beklentilerin üzerinde dirençli.
• Talep: Yurt içi talepte ikinci çeyrekte ivme kaybı var, altın hariç düşüş daha belirgin.
• Cari Açık: GSYH’ye oranı %1,3 seviyesinde, ılımlı seyir sürüyor.
• Kredi Politikası: Kredi büyüme limitleri kısa vadede gevşetilmeyecek, TL kredi büyümesinde KOBİ’lerin payı arttı.
• TL Değerlenmesi: Başkan Yardımcısı Cevdet Akçay, TL’nin düşük seviyede değerlenmesinin sorun olmayacağını belirtti.
• Rezerv Politikası: Hatice Karahan, rezerv biriktirme sürecinin süreceğini açıkladı.

Öne Çıkan Mesajlar

• Tüm para politikası araçları kararlılıkla kullanılacak.
• TL mevduata talep güçlü; pay %60 ile tarihsel ortalamalara yakın.
• Ağustos öncü verileri enflasyonda kademeli yavaşlamaya işaret ediyor.
• Gıda enflasyonu riskleri, kuraklık kaynaklı olarak devam ediyor.

Sonuç:
TCMB’nin ara hedef uygulaması, piyasa beklentilerinde netlik sağlarken, para politikasına güveni artırmayı amaçlıyor. 2026 ve 2027 hedeflerinin yükseltilmesi orta vadede daha temkinli bir stratejiye işaret ediyor.