QNB Invest Odak

Ekonomi ve Siyaset Haberleri

• İşsizlik oranı Ekim ayında %8,5 seviyesine geriledi TÜİK'in Ekim ayı iş gücü istatistiklerine göre, işsizlik oranı bir önceki aya göre 0,1 puan azalarak %8,5 olarak gerçekleşti. İstihdam oranı %49,2'ye, iş gücüne katılma oranı ise %53,8'e yükseldi. Atıl iş gücü oranı ise %29,6'ya çıktı.
• MÜSİAD SAMEKS Endeksi kasımda 0,4 puan artışla 51,7 seviyesine yükseldi MÜSİAD Satınalma Müdürleri Bileşik Endeksi (SAMEKS), Kasım ayında bir önceki aya göre 0,4 puan artarak 51,7 seviyesine ulaştı. Hizmet sektörü Endeksi 49,9 seviyesine gerilerken, sanayi sektörü Endeksi 5,6 puan artışla 54,8 seviyesine yükseldi. Bu artışlar ekonomik faaliyetlerdeki toparlanmanın sürdüğünü gösteriyor.
• TARSİM zirai don kaynaklı 23 milyar TL hasar tazminatı ödedi TARSİM, Nisan ayındaki zirai don nedeniyle dosya işlemleri tamamlanan üreticilere 23 milyar TL hasar ödemesi yaptı. Kasım itibarıyla toplam 3 milyon poliçe üretilerek 1,4 trilyon TL’lik tarımsal varlık güvence altına alındı. Tüm tarım sigortası branşlarındaki toplam hasar ödeme tutarı 33 milyar TL’ye ulaştı.
• EPDK enerji tarifelerinde 2026 düzenlemelerini duyurdu EPDK, doğal gaz dağıtım şirketlerinin perakende satış tarifeleri, akaryakıt depolama tesislerinin hizmet bedelleri ve 2026 piyasa işletim gelir tavanları ile piyasa ücret tarifelerinde düzenlemeler yaptı. EPİAŞ'ın 2026 piyasa işletim gelir tavanları onaylandı, ETS gelir tavanı ve ücretlendirme yöntemi yayımlandı. VEP ve YEK-G 2026 tarifeleri ile spot ve vadeli doğal gaz piyasası 2026 tarifeleri de açıklandı.
• Hizmet üretici fiyatları Ekim ayında yıllık bazda %34,85 arttı TÜİK'in ekim verilerine göre Hizmet Üretici Fiyat Endeksi (H-ÜFE), aylık bazda %0,19, yıllık bazda ise %34,85 arttı. Ulaştırma ve depolama hizmetleri %30,92, konaklama ve yiyecek hizmetleri %35,53, bilgi ve iletişim hizmetleri %35,64 arttı.
• Türkiye, 9A25 döneminde 49 milyar ABD Doları hizmet ticareti fazlası verdi Türkiye'nin hizmet sektörü, yılın ilk 9A25 döneminde 49 milyar ABD Doları ticaret fazlası vermeyi başardı. Ticaret Bakanı Ömer Bolat, toplam hizmet ihracatının 121,6 milyar ABD Dolarına ulaşmasını beklediklerini ve bununla birlikte Türkiye'nin dünya hizmet ihracatından aldığı payı artırdığını belirtti.

Şirket Haberleri

• FRIGO narenciye satış sözleşmesi imzaladı FRIGO, 2025-2026 yılları için 8,2 milyon Avro değerinde yeni narenciye satış kontratı imzaladı. Böylece, narenciye grubunda imzalanan toplam kontrat tutarı 15,5 milyon Avro’ya ulaştı. Şirketin satış ve pazarlama faaliyetleri sürmektedir.
• MEKAG yurt dışından kırma eleme tesisi siparişi aldı MEKAG'ın bağlı ortaklığı Meka İthalat İhracat, yurt dışı yerleşik iki şirketten 1,6 milyon Avro tutarında kırma eleme tesisi siparişi aldı. Bu siparişin şirketin cirosunu ve karlılığını olumlu etkilemesi bekleniyor.
• ULUUN makarna tesisi için arsa tahsisini tamamladı ULUUN, Samsun'daki makarna üretim tesisi projesi kapsamında 39 bin m²' büyüklüğündeki arsanın tahsisini tamamladı. Toplam 388,8 milyon TL değerindeki arsa ve üst yapı bedelinin 332,3 milyon TL'si peşin ödendi, kalan 56,5 milyon TL ise 31 Ağustos 2026'ya kadar ödenecek.
• ARASE 1,2 milyar TL'lik enerji satış anlaşması imzaladı ARASE'nin bağlı ortaklığı Aras Elektrik Perakende, Aralık’25 dönemi için 424GWs enerji satış anlaşması imzaladı. Toplam tutar 1,2 milyar TL olup, piyasa fiyatlarına göre değişebilir. Bu anlaşmanın ciro ve karlılığı olumlu etkilemesi bekleniyor.
• ECOGR bağlı ortaklıklarını birleştirme kararı aldı ECOGR, operasyonel verimliliği artırmak amacıyla yeniden yapılanma sürecine girdi. %100 bağlı ortaklığı Uğurlular Elektrik Üretim A.Ş., yine %100 bağlı ortaklığı Ecogreen Elektrik Enerji Üretim A.Ş. ile birleşecek. Bu işlem, konsolide finansal tablolarda etkide bulunmayacak.
• MOPAS 131. mağazasını Kocaeli'de açtı MOPAS, Kocaeli'nin Kartepe ilçesinde toplam 1.060 m² alana sahip 131. mağazası olan "Mopaş-Kartepe Mağazası"nı bugün itibarıyla hizmete açtı.

Kasım ayı verileri, para piyasası fonlarında ilginç bir ayrışmaya işaret ediyor: Yatırımcı sayısı azalırken, fonların toplam portföy değeri hızla büyümeye devam ediyor.
Son dönemde artan getiri beklentileri, sıkı para politikası ve likit varlıklara yönelim, fonların büyüklüğünü destekleyen ana unsurlar arasında yer alıyor.

Yatırımcı Sayısı Kasım’da 523 Kişi Azaldı

Kasım ayında para piyasası fonlarından 523 yatırımcı çıkışı gerçekleşti. Ayrıca son iki haftada toplamda 15.302 yatırımcı fonlardan ayrıldı.

Bu düşüşün olası nedenleri:

• Daha yüksek getirilere yönelmek isteyen yatırımcıların mevduat gibi alternatiflere kayması,
• Kısa vadeli yatırımcı davranışları,
• Fon getirilerinin beklenenden yavaşlaması,
• Bireysel yatırımcıların volatil piyasalarda farklı varlıklara yönelme eğilimi.

Ancak yatırımcı sayısındaki düşüş, fon büyüklüğündeki artışı durdurmadı.

Portföy Değeri 120,1 Milyar TL Arttı

Kasım ayında para piyasası fonlarının toplam portföy büyüklüğü 120,1 milyar TL artış gösterdi.
Bu artış, fonlara yapılan kurumsal girişlerin gücünü ve kısa vadeli yatırımcıların yüksek likidite tercihlerini ortaya koyuyor.

Yıl Boyunca 136 Milyar TL'den Fazla Artış: Toplam Değer 1,43 Trilyon TL

Son 11 aylık dönemde fonların toplam portföy değeri 136 milyar TL’den fazla artarak 1,43 trilyon TL’ye ulaştı.
Bu rakam, para piyasası fonlarının son yıllarda yatırımcılar için önemli bir likidite yönetim aracı haline geldiğini gösteriyor.

Öne çıkan dinamikler:

• Sıkı para politikası
• Faiz oranlarının yüksekliği
• Piyasa belirsizliklerinin artması
• Fonların düşük risk profili
• T+0 ve T+1 nakde dönüş kolaylığı

Kurumsal yatırımcıların fonlara yönelimi de toplam portföy büyüklüğünü destekleyen kritik bir unsur.

Yatırımcı Sayısı Düşerken Büyüklüğün Artması Ne Anlama Geliyor?

Bu ayrışma finans dünyasında sık görülen bir durum:
Bireysel yatırımcı çıkışı → sayıyı düşürür
Kurumsal ve yüksek tutarlı girişler → portföy değerini büyütür.

Dolayısıyla:

• Yatırımcı sayısındaki düşüş olumsuz bir sinyal değildir,
• Fon büyüklüğündeki güçlü artış, güvenin sürdüğünü gösterir,
• Para piyasası fonları hâlâ piyasanın en likit ve en düşük riskli araçlarından biri olma özelliğini koruyor.

Para Piyasası Fonlarında Dengeli Ama Güçlü Bir Büyüme Eğilimi

Kasım ayında yatırımcı sayısındaki azalma dikkat çekse de, fonların toplam portföy büyüklüğündeki kesintisiz artış sektördeki güçlü talebin korunduğunu gösteriyor.
1,43 trilyon TL’lik büyüklük, yatırımcıların belirsizlik dönemlerinde likit ve düşük riskli araçlara yöneldiğinin açık bir göstergesi.

Önümüzdeki dönemde:

• Para politikası kararları
• Likidite koşulları
• Kısa vadeli faiz beklentileri fon talebinin yönünü belirleyecek ana etmenler olmaya devam edecek.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) son verileri, sanayi sektöründeki istihdam dinamiklerinde dikkat çekici bir tabloya işaret ediyor. Buna göre, sanayide ücretli çalışan sayısı son 14 ayın 13’ünde düşüş gösterdi. Aralık 2022’de görülen zirve seviyeden bu yana sektör, toplamda 247.990 kişilik istihdam kaybı yaşadı.

Bu trend, sanayi üretimi, yatırım iştahı ve şirketlerin kapasite kullanım stratejileri açısından önemli sinyaller barındırıyor.

Sanayi Sektöründe 247 Bin Kişilik Kaybın Anatomisi

Aralık 2022’de ulaşılmış olan istihdam zirvesi sonrasında sanayi sektöründe belirgin bir yavaşlama görülüyor.

Bu kaybın arkasında birkaç önemli faktör olabilir:

• Küresel talepteki zayıflama,
• İhracat siparişlerindeki dalgalanmalar,
• Yatırım planlarında ötelemeler,
• Firmaların maliyet optimizasyonu,
• Dijitalleşmenin hızlanması ve otomasyon yatırımları.

Bu faktörler, özellikle imalat sanayiinde istihdamın dönemsel olarak baskı altında kalmasına neden olmuş olabilir.

Diğer Sektörlerde Farklı Bir Fotoğraf: İnşaat, Ulaştırma ve Ticarette Artış

Sanayide istihdam kaybı yaşanırken, inşaat, ulaştırma ve ticaret sektörlerinde istihdam artışı gözlemlendi.

Bu ayrışmanın olası nedenleri:

• Konut ve altyapı yatırımlarındaki hızlanma,
• E-ticaret ve lojistik sektörlerindeki yüksek büyüme,
• Hizmet sektörünün genel toparlanma eğilimi,
• Bölgesel projeler ve büyük ölçekli taşımacılık yatırımları.

Ekonomide sektörler arası bu farklı eğilimler, iş gücünün talep dinamiklerinde yeniden dengelenme yaşandığını gösteriyor.

Sanayi İstihdamındaki Zayıflık Ne Anlama Geliyor?

Sanayide ücretli çalışan sayısının aralıksız düşmesi, birkaç açıdan kritik:

1. Üretim kapasitesinde temkinli duruş:
   Firmalar talep görünümünü yakından izliyor ve kapasite kullanımında ihtiyatlı davranıyor.
   
   
2. Yatırım iştahında yavaşlama:
   Özellikle küresel belirsizlikler, yatırım kararlarının ötelenmesine yol açmış olabilir.
   
   
3. Verimlilik odaklı dönüşüm:
   Dijitalleşme ve otomasyon, daha az iş gücüyle daha yüksek çıktı üretmeyi mümkün kılıyor.
   
   
4. İhracata bağlı sektörlerde dalgalanma:
   Avrupa başta olmak üzere dış pazarlardaki yavaşlama, üretim ve istihdamı etkiliyor.

Genel Ekonomik Görünüm Açısından Değerlendirme

Sanayi istihdamındaki düşüş tek başına olumsuz gibi görünse de ekonominin diğer alanlarında farklı bir eğilim görülüyor. İnşaat, ticaret ve ulaştırma gibi sektörlerde iş gücü artışı, talep kompozisyonunun değiştiğini ve hizmet ağırlıklı yapının güçlendiğini gösteriyor.

Sanayi İstihdamında Zayıflama Devam Ederken Ekonomi Yeniden Dengeleniyor

Sanayi sektöründe son 14 ayda görülen istihdam kayıpları, sektörün mevcut konjonktürde temkinli bir pozisyon aldığını gösteriyor. Buna karşın hizmet ve inşaat tarafındaki güçlü eğilim, toplam istihdamın desteklenmesini sağlıyor.

Önümüzdeki dönemde sanayi istihdamının seyri;

• küresel talepteki toparlanma,
• yatırım eğilimleri,
• teknoloji ve otomasyon yatırımlarının hızına bağlı olarak şekillenecek.

Türkiye’de finansal sistemin önemli bir parçası haline gelen katılım bankacılığı, 2025 yılında yeni bir eşiği geride bıraktı. Sektör, yıl boyunca gösterdiği güçlü performansla aktif büyüklüğünü %45 artırarak yaklaşık 4 trilyon TL seviyesine ulaştı. Toplanan fonlarda da dikkat çekici bir artış görüldü ve hacim 2,5 trilyon TL’ye çıktı.

2025’te %45 Aktif Büyümesi: Sektörde Rekor Hız

Katılım bankacılığı bu yıl, hem reel sektör finansmanı hem de bireysel müşteri tabanındaki genişleme sayesinde yüksek bir ivme yakaladı.

Aktif büyüklüğün %45 artarak 4 trilyon TL’ye ulaşması:

• Finansal ürün çeşitliliğinin artması,
• Dijitalleşmenin hızlanması,
• Sektörün düzenleyici çerçevede desteklenmesi,
• Tasarruf yöneliminde faizsiz finans araçlarına artan ilgi gibi faktörlerle birlikte değerlendirilebilir.

Katılım finans modelinin sürdürülebilir büyüme potansiyeli, 2025 yılında sektörün finansal sistemdeki görünürlüğünü bir üst seviyeye taşımış durumda.

Toplanan Fonlar 2,5 Trilyon TL’ye Çıktı

Toplanan fon büyüklüğünün 2,5 trilyon TL seviyesine ulaşması, tasarruf sahiplerinin katılım bankalarına yönelimindeki artışı net şekilde ortaya koyuyor.

Bu artışta:

• Kâr payı dağıtım oranlarının rekabetçi seviyelerde olması,
• Katılım finans ürünlerinin daha fazla tanınması,
• Kurumsal ve bireysel tarafta yatırım eğiliminin güçlenmesi etkili oldu.

Bunun yanında dijital kanallar üzerinden hesap açılışı, altın-gümüş gibi katılım uyumlu varlıklara yatırım imkânlarının yaygınlaşması da fon büyümesini destekledi.

Katılım Bankacılığı Neden Büyüyor?

Sektörün güçlü performansının arkasında birkaç yapısal dinamik öne çıkıyor:

• Faizsiz finans prensiplerine olan talep artıyor.
  Hem tasarruf sahipleri hem de reel sektör tarafında etik finans modellerine yönelim yükseliyor.
  
  
• Devlet destekli projeler ve teşvikler sektörü besliyor.
  Yeni düzenlemeler, segmentteki rekabeti artırıyor.
  
  
• Dijital dönüşüm müşteri deneyimini güçlendirdi.
  Mobil şubeler, anlık işlem altyapıları ve dijital yatırım ürünleri kullanıcı tabanını genişletti.
  
  
• Kurumsal finansmanda pay büyüyor.
  Özellikle KOBİ’ler tarafında katılım bankacılığının finansman modelleri öne çıkmaya devam ediyor.

Finansal Sistem Açısından Ne İfade Ediyor?

Katılım bankacılığı artık Türkiye finansal sisteminde çift haneli pazar payına sahip olma eşiğine yaklaşmış durumda. 4 trilyon TL’lik aktif büyüklük:

• Finansal çeşitliliğin arttığını,
• Tasarruf kanallarının zenginleştiğini,
• Fonlama tarafında daha dengeli bir mimariye doğru ilerleme olduğunu gösteriyor.

Sektörün büyümesi, finansal kapsayıcılık ve yatırım ekosisteminin genişlemesi açısından da önemli bir kazanım sunuyor.

Katılım Bankacılığında Yükseliş Devam Ediyor

2025 verileri, katılım bankacılığının hem ölçek hem de finansal etki açısından güçlü bir büyüme patikasında ilerlediğini ortaya koyuyor.
Aktif büyüklüğünün 4 trilyon TL’ye ulaşması ve fon hacminin 2,5 trilyon TL seviyesine çıkması, sektörün hem istikrar hem de penetrasyon açısından tarihi bir seviyeye geldiğinin göstergesi.

Önümüzdeki dönemde dijitalleşme, sürdürülebilir finansman modelleri ve reel sektör odaklı çözümler sektör büyümesinin ana eksenini belirlemeye devam edecek.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Kasım ayına ilişkin 12 ay sonrası enflasyon beklentilerini açıkladı. Sonuçlar, farklı ekonomik aktörlerin enflasyon görünümüne dair yaklaşımlarında belirgin ayrışmalar olduğunu ortaya koyuyor. Piyasa katılımcılarında yukarı yönlü güncelleme dikkat çekerken, reel sektör ve hanehalkı beklentilerinde daha sınırlı bir iyileşme görülüyor.

Piyasa Katılımcıları Anketinde Beklenti %23,49 Seviyesine Yükseldi

Kasım itibarıyla piyasa profesyonellerinin 12 ay sonrası yıllık enflasyon beklentisi %23,49 seviyesine çıktı. Bu artış, maliyet baskılarının tam olarak dağılmadığına, küresel emtia fiyatlarındaki dalgalanmanın ve kur oynaklığının fiyatlama davranışlarını etkilediğine işaret ediyor.

Para politikasındaki sıkı duruşun etkilerinin piyasa fiyatlamalarına yavaş yavaş yansıdığı görülse de, katılımcıların temkinli bir duruş benimsediği net şekilde anlaşılıyor.

Reel Sektör Beklentisi %35,70 Seviyesine Geriledi

Reel sektörün beklentisi Kasım ayında %35,70 seviyesine geriledi. Bu düşüş, özellikle girdi maliyetlerindeki stabilizasyon, üretim zincirindeki normalleşme ve talep koşullarındaki dengelenmenin etkisiyle açıklanabilir.

Firmaların fiyatlama davranışlarında daha ılımlı bir eğilim oluştuğu görülüyor. Reel sektörün diğer gruplara kıyasla daha yüksek bir tahmin sunması, enflasyonun üretim tarafında hâlen güçlü şekilde hissedildiğini gösterse de, aşağı yönlü kırılmanın başlaması önemli bir sinyal.

Hanehalkı Beklentisi %52,24 Seviyesine Geriledi

Hanehalkının 12 ay sonrası enflasyon beklentisi %52,24 seviyesine geriledi. Oran hâlâ yüksek olsa da, geçmiş aylara kıyasla ölçülü bir düşüş dikkat çekiyor.

Hanehalkının beklentilerinde gerileme yaratabilecek etkenler:

• Fiyat artış hızının son aylarda yavaşlaması,
• Baz etkisinin belirginleşmesi,
• Gıda ve kira gibi duyarlılığı yüksek kalemlerde göreceli stabilizasyon,
• TCMB’nin sıkılaştırıcı politikalarının kamuoyunda daha fazla görünür hale gelmesi.

Her şeye rağmen hanehalkı beklentilerinin diğer aktörlere kıyasla çok daha yüksek olması, tüketici tarafında fiyat artışlarının halen güçlü hissedildiğini gösteriyor.

Hanehalkının Bir Bölümü İyimser: %24,83 "Enflasyon Düşer" Dedi

Kasım ayında hanehalkının %24,83’ü gelecek 12 ayda enflasyonun düşeceğini beklediğini bildirdi. Bu oran, tüketici tarafında kademeli bir iyimserlik oluşmaya başladığını gösteriyor.

Fiyat artış hızının gerilemesi, kredi koşullarındaki sıkılaşma ve talep soğuması gibi unsurlar beklentilerin yönünü aşağı çekmeye başlamış durumda.

Beklentiler Arasında Ayrışma Var

Kasım ayı verileri, enflasyon beklentilerinin henüz tam anlamıyla bütünleşmediğini gösteriyor. Piyasa katılımcılarının beklentileri yukarı yönlü güncellenirken, reel sektör ve hanehalkı tarafında daha sınırlı bir düşüş eğilimi dikkat çekiyor.

Bu ayrışma şu mesajı veriyor:

• Üretim tarafında maliyet baskıları hâlâ güçlü,
• Tüketici tarafında enflasyon algısı yüksek ve yapışkan,
• Finansal piyasalarda ise orta vadede temkinli bir iyileşme beklentisi oluşmaya başlıyor.

Para politikasının sıkı duruşunun yılın geri kalanında daha etkili yansıması, beklentiler arasındaki bu farklılıkları giderek azaltabilir.

Beklentilerde Kademeli ve Temkinli Bir Normalleşme

Kasım ayı görünümü, enflasyon beklentilerinin yavaş ama istikrarlı bir şekilde dengelenmeye başladığına işaret ediyor.
Piyasa tarafında yukarı yönlü risk algısı korunurken, reel sektör ve hanehalkı tarafında enflasyonun düşeceğine ilişkin zayıf ama belirgin bir beklenti değişimi gözlemleniyor.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Dijital Türk Lirası Projesi’nin ikinci fazına ilişkin ilerleme raporunu yayımladı. Raporda, hem teknolojik altyapı hem de hukuki ve iktisadi çerçevede yürütülen çalışmaların aralıksız devam ettiği vurgulandı. Bu aşamada özellikle finansal sistem üzerindeki muhtemel etkileri ölçmek amacıyla simülasyon çalışmalarına odaklanılmış durumda.

Dijital TL projesi, Türkiye’nin ödeme sistemlerini daha hızlı, güvenli ve dijital çağın ihtiyaçlarına uyumlu hale getirmeyi amaçlayan kritik bir dönüşüm adımı olarak görülüyor.

Dijital Türk Lirası Nedir?

Dijital TL, Merkez Bankası tarafından çıkarılan, fiziksel banknotların dijital muadili niteliğinde bir merkez bankası dijital parasıdır (CBDC). Temel hedefler:

• Ödeme sistemlerinde hız,
• Daha düşük işlem maliyetleri,
• Daha yüksek güvenlik,
• Finansal kapsayıcılığın artırılması.

Dijital TL, blockchain benzeri dağıtık defter teknolojilerinin (DLT) kullanımına açık bir mimariyle tasarlanıyor.

2. Fazda Ne Yapılıyor? Simülasyon Çalışmaları Devrede

İkinci fazın odak noktası, Dijital TL’nin finansal sistem dinamikleri üzerindeki etkilerini simüle etmek. Bu kapsamda:

• Bankalar arası ödeme akışları,
• Dijital TL’nin likidite yönetimine etkisi,
• Para politikası aktarım mekanizmaları,
• Dijital para kullanımının finansal istikrara etkileri gibi başlıklar analiz ediliyor.

Bu simülasyonlar, ilerleyen aşamalarda gerçek kullanıcı testleri ve pilot uygulamalara geçişte kritik rol üstlenecek.

Teknolojik Altyapı Çalışmaları Devam Ediyor

Rapora göre teknoloji tarafında:

• Dağıtık defter yapıları,
• İzinli ağ mimarileri,
• Merkezi ve hibrit modeller,
• Akıllı kontrat tabanlı kullanım senaryoları gibi konular üzerinde çalışmalar sürüyor.

TCMB, dijital para mimarisinin hem yüksek güvenlik hem de ölçeklenebilirlik sunmasına özel önem veriyor.

Hukuki ve Ekonomik Çerçeve Çalışmaları Sürmekte

Dijital bir para biriminin kullanılabilmesi için yalnızca teknoloji yeterli değil; hukuki zemin de en az teknik altyapı kadar kritik. Bu kapsamda:

• Dijital paranın yasal para statüsü,
• Kullanıcı gizliliği ve veri güvenliği,
• Merkezi bankanın rolü,
• Finansal kuruluşların sorumlulukları üzerine kapsamlı düzenleme çalışmaları yürütülüyor.

Ekonomik açıdan ise Dijital TL’nin:

• Para arzı,
• Bankacılık sistemi,
• Ödeme alışkanlıkları üzerinde yaratacağı yapısal etkiler analiz ediliyor.

Neden Önemli? Türkiye'nin Dijital Ekonomi Hedefinin Bir Parçası

Dijital Türk Lirası Projesi, Türkiye’nin finansal sisteminin geleceği açısından stratejik öneme sahip.
Projenin ikinci fazında yapılan simülasyon çalışmaları:

• Daha güvenli ödeme sistemleri
• Hızlı dijital adaptasyon
• Finansal kapsayıcılık
• Para politikasında daha etkin aktarım gibi alanlarda Türkiye’ye önemli kazanımlar sağlayabilir.

Dijital TL Yolculuğunda Kritik Bir Aşama Tamamlanıyor

Simülasyonların devreye girmesiyle, Dijital TL projesi Ar-Ge sürecinden test aşamasına doğru ilerliyor.
Teknolojik, hukuki ve iktisadi boyutlarda eş zamanlı yürütülen çalışmalar, Türkiye’nin gelecekte merkez bankası dijital parası kullanan ülkeler arasında yer alma hedefini güçlendiriyor.

Dijital TL'nin ilerleyen fazlarında pilot uygulamalar, kullanıcı testleri ve sektörel adaptasyon süreçlerinin hız kazanması bekleniyor.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Dijital Türk Lirası Projesi’nin ikinci fazına ilişkin ilerleme raporunu yayımladı. Raporda, hem teknolojik altyapı hem de hukuki ve iktisadi çerçevede yürütülen çalışmaların aralıksız devam ettiği vurgulandı. Bu aşamada özellikle finansal sistem üzerindeki muhtemel etkileri ölçmek amacıyla simülasyon çalışmalarına odaklanılmış durumda.

Dijital TL projesi, Türkiye’nin ödeme sistemlerini daha hızlı, güvenli ve dijital çağın ihtiyaçlarına uyumlu hale getirmeyi amaçlayan kritik bir dönüşüm adımı olarak görülüyor.

Dijital Türk Lirası Nedir?

Dijital TL, Merkez Bankası tarafından çıkarılan, fiziksel banknotların dijital muadili niteliğinde bir merkez bankası dijital parasıdır (CBDC). Temel hedefler:

• Ödeme sistemlerinde hız,
• Daha düşük işlem maliyetleri,
• Daha yüksek güvenlik,
• Finansal kapsayıcılığın artırılması.

Dijital TL, blockchain benzeri dağıtık defter teknolojilerinin (DLT) kullanımına açık bir mimariyle tasarlanıyor.

2. Fazda Ne Yapılıyor? Simülasyon Çalışmaları Devrede

İkinci fazın odak noktası, Dijital TL’nin finansal sistem dinamikleri üzerindeki etkilerini simüle etmek. Bu kapsamda:

• Bankalar arası ödeme akışları,
• Dijital TL’nin likidite yönetimine etkisi,
• Para politikası aktarım mekanizmaları,
• Dijital para kullanımının finansal istikrara etkileri gibi başlıklar analiz ediliyor.

Bu simülasyonlar, ilerleyen aşamalarda gerçek kullanıcı testleri ve pilot uygulamalara geçişte kritik rol üstlenecek.

Teknolojik Altyapı Çalışmaları Devam Ediyor

Rapora göre teknoloji tarafında:

• Dağıtık defter yapıları,
• İzinli ağ mimarileri,
• Merkezi ve hibrit modeller,
• Akıllı kontrat tabanlı kullanım senaryoları gibi konular üzerinde çalışmalar sürüyor.

TCMB, dijital para mimarisinin hem yüksek güvenlik hem de ölçeklenebilirlik sunmasına özel önem veriyor.

Hukuki ve Ekonomik Çerçeve Çalışmaları Sürmekte

Dijital bir para biriminin kullanılabilmesi için yalnızca teknoloji yeterli değil; hukuki zemin de en az teknik altyapı kadar kritik. Bu kapsamda:

• Dijital paranın yasal para statüsü,
• Kullanıcı gizliliği ve veri güvenliği,
• Merkezi bankanın rolü,
• Finansal kuruluşların sorumlulukları üzerine kapsamlı düzenleme çalışmaları yürütülüyor.

Ekonomik açıdan ise Dijital TL’nin:

• Para arzı,
• Bankacılık sistemi,
• Ödeme alışkanlıkları üzerinde yaratacağı yapısal etkiler analiz ediliyor.

Neden Önemli? Türkiye'nin Dijital Ekonomi Hedefinin Bir Parçası

Dijital Türk Lirası Projesi, Türkiye’nin finansal sisteminin geleceği açısından stratejik öneme sahip.
Projenin ikinci fazında yapılan simülasyon çalışmaları:

• Daha güvenli ödeme sistemleri
• Hızlı dijital adaptasyon
• Finansal kapsayıcılık
• Para politikasında daha etkin aktarım gibi alanlarda Türkiye’ye önemli kazanımlar sağlayabilir.

Dijital TL Yolculuğunda Kritik Bir Aşama Tamamlanıyor

Simülasyonların devreye girmesiyle, Dijital TL projesi Ar-Ge sürecinden test aşamasına doğru ilerliyor.
Teknolojik, hukuki ve iktisadi boyutlarda eş zamanlı yürütülen çalışmalar, Türkiye’nin gelecekte merkez bankası dijital parası kullanan ülkeler arasında yer alma hedefini güçlendiriyor.

Dijital TL'nin ilerleyen fazlarında pilot uygulamalar, kullanıcı testleri ve sektörel adaptasyon süreçlerinin hız kazanması bekleniyor.

Aksa Enerji (AKSEN), uluslararası büyüme planı kapsamında Afrika’daki varlığını genişletecek önemli bir yatırım açıkladı. Şirket, Burkina Faso’nun ulusal elektrik şirketi SONABEL ile 20 yıllık garantili elektrik alım anlaşması (PPA) imzaladı. Bu anlaşma, AKSEN’in uzun vadeli gelir görünümünü güçlendirirken, Afrika operasyonlarındaki ağırlığını artırarak şirketi bölgesel enerji oyuncusu konumuna daha da yaklaştırıyor.

119 MW’lık Yeni Akaryakıt Santrali 2026 Sonunda Devrede

Yapılan anlaşmaya göre AKSEN, Burkina Faso’nun başkenti Ouagadougou’da 119 MW gücünde yeni bir akaryakıt santrali kuracak.
Santralin 2026 yılının son çeyreğinde faaliyete başlaması planlanıyor.

Bu yatırım, şirketin:

• Gelir çeşitliliğini artırması,
• Afrika’da operasyonel gücünü pekiştirmesi,
• Uzun vadeli döviz bazlı nakit akışı yaratması açısından kritik bir adım niteliğinde.

Kurulu Güç 2026 Sonunda 4.147 MW’a Ulaşacak

Yeni santralin devreye alınmasıyla AKSEN’in toplam kurulu gücünün 4.147 MW’a ulaşması bekleniyor. Bu rakam, şirketin uzun vadeli hedefi olan 2028’de 5 GW portföy büyüklüğüne adım adım ilerlediğinin güçlü bir göstergesi.

Yeni yatırım sonrasında:

• Şirket portföyünün %27’si Afrika’da konumlanacak,
• Afrika operasyonlarının FAVÖK içindeki payı daha da artacak,
• Bölgesel gelirlerin döviz katkısı finansal dengeyi güçlendirecek.

Yatırımın Finansal Etkisi: YBBO ve Marj Güçlenmesi

Bu yeni kapasite artışı, 2024–2026 döneminde şirketin büyüme projeksiyonlarında önemli bir destek sunuyor.

• Kurulu güçte YBBO: %24
• FAVÖK YBBO (2024–2026): %43

Bu beklenti, AKSEN’in agresif ama kontrollü global büyüme stratejisinin finansal tarafta güçlü bir getiri sağlamaya aday olduğunu gösteriyor.

Uluslararası Benzerlere Göre %18 İskonto

AKSEN hissesi şu anda 2026 tahminlerine göre 7,5x FD/FAVÖK çarpanıyla işlem görüyor.
Bu seviye, uluslararası benzer şirketlerin ortalamalarına kıyasla %18 iskonto anlamına geliyor.

Yeni yatırımın portföye katkısı ve garantili alım anlaşması ile öngörülebilir nakit akışı yaratması, bu iskontoyu yatırımcılar için bir fırsat haline getiriyor.

AKSEN’in Afrika’daki büyüme ivmesi, şirketin global enerji pazarındaki rekabet gücünü artırırken, Model Portföy’deki pozitif görüşü de destekliyor.

Stratejik Bir Hamle, Güçlenen Bir Büyüme Hikâyesi

Burkina Faso yatırımı ile AKSEN:

• Portföyünü coğrafi olarak çeşitlendiriyor,
• Garantili PPA ile uzun vadeli gelir akışını güçlendiriyor,
• Afrika’daki varlığını stratejik olarak genişletiyor,
• FAVÖK büyümesini destekleyecek yeni kapasite ekliyor.

Bu adım, şirketin 2028’e uzanan 5 GW büyüme vizyonu ile tamamen uyumlu ve operasyonel anlamda ciddi bir kaldıraç etkisi yaratacak.

Türkiye’de şirket dinamikleri Ekim 2025’te hem kuruluş hem kapanış tarafında artış gösterdi. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) verilerine göre, Ekim ayında kurulan şirket sayısı %7,6 artarak 10.505’e, kapanan şirket sayısı ise %15,1 yükselerek 2.668’e ulaştı.

Kurulan Şirket Sayısında %7,6’lık Artış

Ekim ayında yeni kurulan şirket sayısının 10.505’e ulaşması, iş yapma isteğinin ve yeni girişimlerin sürdüğünü gösteriyor. Özellikle hizmet sektörü, e-ticaret odaklı işletmeler ve KOBİ tarafında hareketliliğin devam ettiği görülüyor.

Yeni şirket sayısındaki artışı destekleyen unsurlar arasında:

• Mevsimsel ekonomik aktivite,
• Dijitalleşme yatırımları,
• İç pazar odaklı sektörlerde talep canlılığı öne çıkıyor.

Kapanan Şirket Sayısı %15 Arttı: Zayıf Halkalar Görünür Hale Geliyor

Öte yandan kapanan şirket sayısının %15,1 artarak 2.668’e çıkması, özellikle maliyet baskıları, yüksek faiz ortamı ve işletme sermayesi yönetimindeki zorlukların etkisini yansıtıyor.

Bu artışın arka planında:

• Finansman maliyetlerindeki yükselme,
• Kira ve enerji giderlerindeki artış,
• Sektörel rekabetin yoğunlaşması gibi etkenler bulunuyor.

Yılın İlk 10 Ayında Tablo Nasıl?

Ocak–Ekim dönemine bakıldığında daha dengeli ama yine de karmaşık bir görünüm ortaya çıkıyor:

• Kurulan şirket sayısı: 91.488 (yıllık %1,3 düşüş)
• Kapanan şirket sayısı: 23.506 (yıllık %10,7 artış)

Bu tabloya göre girişimcilik aktivitesi yıl genelinde güçlü kalmakla birlikte, finansal dayanıklılığı zayıf işletmelerde kapanmaların hızlandığı görülüyor.

Aktivite Var, Seleksiyon Mekanizması Güçlü Çalışıyor

Ekim 2025 şirket verileri ekonomik aktivitenin tamamen olumsuz olmadığına; aksine yeni girişimlerin hâlâ güçlü bir şekilde devam ettiğine işaret ediyor.

Ancak kapanan şirketlerdeki artış, ekonomideki sıkı finansal koşulların işletmeler üzerindeki baskısını gösteriyor.

Girişim İştahı Sürüyor, Risk Yönetimi Öne Çıkıyor

Ekim verileri iki kritik mesaj veriyor:

1. Şirket kurulumlarındaki artış, Türkiye ekonomisinde canlı bir girişim enerjisi olduğunu gösteriyor.
   
   
2. Kapanan şirketlerdeki yükseliş, nakit akışı yönetiminin, verimlilik yatırımlarının ve finansal dayanıklılığın daha da önem kazandığını teyit ediyor.