Altının Yükseliş Hikâyesi: Geçmişten Günümüze Güvenli Liman Arayışı
2025 Temmuz ayı itibarıyla ons altın 3.300 dolar seviyesine ulaşarak tüm zamanların en yüksek seviyesini gördü. Son 5 yılda %85’e varan bir değer artışı yaşandı. Bu yükselişin ardında yalnızca arz-talep dinamikleri değil, küresel krizler, merkez bankası politikaları, artan jeopolitik riskler ve yatırımcı psikolojisi yatıyor.
Peki ons altın fiyatları, tarihsel olarak benzer dönemlerde nasıl tepki verdi? Parasal genişleme dönemleri, yüksek enflasyon ortamları, savaşlar ve finansal krizler ons altın üzerinde ne tür etkiler yarattı? Bu yazıda, 1970’lerden günümüze ons altın fiyatlarındaki önemli kırılmaları ve bu kırılmalara neden olan ekonomik gelişmeleri inceleyeceğiz.
Ons Altın Fiyatlarının Tarihsel Yükseliş Dönemleri
1971 – 1980: Bretton Woods'un Sonu ve Enflasyonist Dönem
1971 yılında ABD Başkanı Richard Nixon, doların ons altına sabitlendirilmesini sona erdirdi. Bu olay “Nixon Şoku” olarak tarihe geçti. Bretton Woods sisteminin çökmesiyle birlikte ons altın serbest piyasa koşullarına bırakıldı. Aynı dönemde, Vietnam Savaşı’nın finansmanı ve artan kamu harcamaları nedeniyle ABD, para arzını agresif biçimde artırdı.
Sonuç:
-
1971–1980 arasında enflasyon oranı ABD’de %13’e ulaştı.
-
Ons altın, 35 dolardan 850 dolara çıkarak 20 kat değerlendi.
2008 – Küresel Finans Krizi
ABD konut piyasasındaki bozulmalar, Lehman Brothers’ın çöküşüyle derinleşen kriz ve piyasalardaki likidite sıkışıklığı ons altın fiyatlarını etkiledi.
-
2008–2011 arasında FED trilyonlarca dolarlık tahvil alımı yaptı.
-
Ons altın fiyatı 700 dolardan 1.920 dolara yükseldi.
2020 – Pandemi ve Yeni Parasal Genişleme
Pandemiyle birlikte hem sağlık hem de ekonomik kriz ortaya çıktı. Merkez bankaları, ekonomileri desteklemek için yeniden parasal genişlemeye gitti.
-
ABD'de para arzı %25'in üzerinde arttı.
-
Ons altın 2.070 dolara çıkarak yeni bir rekor kırdı.
2025 – Jeopolitik Riskler ve Altın Alımları
2025’e gelindiğinde, merkez bankalarının ons altın alımları rekor seviyelere ulaştı.
-
Düşük reel faiz ortamı
-
Zayıflayan dolar endeksi
-
Rusya-Ukrayna, Orta Doğu ve Asya’da artan gerilimler
Tüm bu gelişmelerin ardından ons altın, Temmuz 2025’te 3.300 dolar seviyesine ulaştı.
Para Arzı ve Altın Fiyatları Arasındaki İlişki
Parasal Genişlemenin Ons Altına Etkisi
Ons altın fiyatlarının tarihsel zirvelerine ulaşmasında genellikle para arzındaki artış önemli bir rol oynamıştır.
| Dönem | Para Arzı Artışı | Ons Altın Fiyatı |
|---|---|---|
| 1971–1980 | %130 (640 milyar $ → 1.5 trilyon $) | 35 $ → 850 $ |
| 2008–2011 | Trilyonlarca $ tahvil alımı | 700 $ → 1920 $ |
| 2020 | %25’ten fazla artış | 1450 $ → 2070 $ |
Parasal genişleme; yatırımcıları, değer kaybı yaşama riski taşıyan itibari para birimlerinden kaçınarak değer saklama aracı olan altına yöneltiyor.
Enflasyon ve Ons Altın İlişkisi
Enflasyon Artışı Ons Altını Nasıl Etkiler?
Altın, tarih boyunca yüksek enflasyon dönemlerinde öne çıkan bir yatırım aracı oldu.
-
1971–1980 arasında ABD’de enflasyon %4’ten %13’e çıktı → Altın 35 $ → 850 $
-
1980–2000 döneminde enflasyon %2 civarında seyretti → Altın 250 $ civarına geriledi
Ancak bu ilişki her zaman doğrudan işlemiyor.
Örnek:
2022 yılında ABD’de enflasyon %9.1 seviyesine ulaştı. Ancak FED’in uyguladığı yüksek faiz politikaları nedeniyle ons altın sınırlı yükseldi.
Merkez Bankalarının Altın Rezervleri
En Çok Altın Rezervine Sahip Ülkeler
Küresel krizler ve jeopolitik risklerin artmasıyla birlikte birçok ülke rezervlerinde altına daha fazla yer vermeye başladı.
| Ülke | Altın Rezervi (ton) |
|---|---|
| ABD | 8.133 |
| Almanya | 3.352 |
| İtalya | 2.452 |
| Fransa | 2.437 |
| Rusya | 2.330 |
| Çin | 2.263 |
| İsviçre | 1.040 |
| Japonya | 846 |
| Hindistan | 800 |
| Hollanda | 612 |
Gram Altın Getirisi – 10 Yılda %4250 Artış
Türkiye’de altının sadece ons fiyatı değil, döviz kuru da gram altının değerini etkiliyor.
Son 10 yılda hem ons altının değer kazanması hem de döviz kurunda yaşanan artış, gram altın yatırımcılarına yüksek getiri sağladı.
-
Temmuz 2015’te gram altın yaklaşık 99 TL'ydi.
-
Temmuz 2025’te bu rakam 4.300 TL’ye ulaştı.
-
%4250’lik bir artış gerçekleşti.
Altın Her Dönemin Hikayesini Yazar
Altın, krizlerin, savaşların, politik belirsizliklerin ve para politikalarının tarihi boyunca yatırımcılar için güvenli bir liman olmaya devam etti.
Ons altının geldiği 3.300 dolarlık seviyenin ardında yalnızca bugünün haberleri değil, 50 yılı aşkın geçmişin ekonomik davranış kalıpları bulunuyor.
