QNB Invest Blog

ABD Piyasaları

• ABD piyasaları Cuma günü Çin’den gelen perakende satış ve sanayi üretimi verileri ile sert düştü. FED belirsizliği de piyasaları olumsuz etkilemeye devam ediyor. Dow jones 500 puan, S&P500 50 puan ve Nasdaq 160 puan düşerek haftayı tamamladı.

• Reuters’ın haberine göre Johnson & Johnson’ın (JNJ) ürettiği bebek pudrasının kanserojen madde içerdiği iddia edildi. Firma yetkilileri haberi yanlış ve kışkırtıcı olarak nitelendirdi. Hisseler 10% düşüş ile haftayı tamamladı.

• Costco Wholesale Corp. (COST) satış rakamları beklentileri karşılayamadı. Hisseler 8.59% düşerek Ekim 2008’den bu yana günlük en büyük kaybını yaşadı.  

• Adobe Systems (ADBE) hisse başına 1.9 dolar kar açıklayarak beklentilerin 2 cent üzerine çıktı. Ayrıca ciro rakamlarında da beklentiyi karşıladı. Photoshop ve Acrobat markalarına artan talep şirketin 2018 yılı beklentilerini de karşılamasını sağladı. Fakat şirket hisseleri 7.29% düşüş ile haftayı tamamladı.

• Starbucks (SBX) mağaza cirolarındaki artış oranlarının yıllık ortalama 3%- 4% arasında sabit kaldığını açıklaması sonrası hisse fiyatları aşağı yönlü baskılı bir sürece girdi. Şirket eve sipariş opsiyonunu ve Çin’deki mağaza sayısını ikiye katlamak gibi alternatifleri değerlendirmeye aldı. Hisseler 2.3% düşüş ile haftayı tamamladı.

• Apple (AAPL) Çin’de yeni bir yazılım güncellemesi getirerek, Çin mahkemesinin bazı İPhone ürünlerine getirdiği kullanım engelini ortadan kaldırdı.

• Deutsche Bank’ın hazırladığı son rapora göre Ford (F) ve General Motors (GM) hisseleri için “AL” önerisi getirildi. Bu görüşün paylaşılmasında en büyük neden olarak otomotiv sektörünün büyümesini sekteye uğratan sebeplerin yeniden yapılanma sürecine girmiş olması gösterildi.

• Wedbush, Tesla Inc.’in (TSLA) görünümünü performans üstü olarak yorumlarken, şirketin otomotiv sektöründe yaptıklarını devrim niteliğinde olarak tanımladı. Ayrıca Tesla, Beijing’in ABD menşeli otomobillere ek tarife uygulamaktan vazgeçmesi sonrası Model 3 ve Model S otomobillerinin fiyatlarında indirime gittiğini açıkladı.

• Facebook (FB), Watch uygulamasını genişleterek, buradan sağlanacak kullanıcı takipçilerini HBO gibi kablolu yayın yapan kuruluşlara satmayı planlıyor. Watch uygulaması canlı yayın ve “seç izle” özelliği ile Netflix ve Amazon Prime gibi video yayın hizmeti veren şirketlere rakip olarak kuruldu. Yayınlanan ilk finansal raporlara göre beklenilen başarıyı sağlayamayan uygulamayı geliştirmek adına 90 milyon dolar ayırıldığı açıklandı. 

• Sealed Air Corp. (SEE) yeniden yapılandırma planını onaylamasından sonra hisseler 4.75% yükseliş ile haftayı tamamladı. 

Avrupa Piyasaları

• Avrupa piyasaları Çin verileri ile haftayı düşüş ile tamamladı. Dax ve FTSE100 0.5% düşerken Fransız CAC40 0.9% düşüş ile haftayı tamamladı. 

• Fransız lüks ürün üreticisi Louis Vuitton (MC) 3.2 milyar dolar veya hisse başına 25 dolar karşılığında Belmond’u (BEL) satın alacağı açıklandı.

• BMW AG (BMW) 3 Serisi Sedan modelinin 2019 yılında satışa sunacağı yeni kasasının tanıtımını gerçekleştirdi. 2011 yılında çıkacak yeni kasa kullanıcılar tarafından klasik görünümden uzak olduğu düşünülüyor.

• Çin’den gelen rakamlar hammadde üreticilerini olumsuz etkiledi. Glencore PLC (GLEN) 1.86% ve Rio Tinto (RIO) 1.58% düşüş ile Cuma gününü tamamladı.

• GVC Holdings’in (GVC) Avusturalyalı Neds International tarafından satın alınacağı haberi hisseye alış getirdi. Hisseler 9% yükseliş ile günü tamamladı.

• Scout24 AG’nin (G24) 5 milyar Euro karşılığında borsa kotundan çıkabileceğini açıklaması hisselerin 13.6% yükselmesini sağladı. 

Not: Tabloyu mobil cihazınızda daha iyi görüntüleyebilmek için ekranınızı yatay çeviriniz.

Yukarıda yapılan hiçbir yorum ve bilginin bütünlüğü, doğruluğu ve değişmeyeceği garanti edilemez. İfade edilen görüşler hiçbir şekilde ve surette alış veya satış teklifi olarak değerlendirilmemelidir. Bu bilgilerin ticari amaçlı işlemlerde kullanılmasından dolayı doğabilecek zararlardan QNB FINANS YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. (QNB FINANSINVEST) hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmez. QNB FINANSINVEST yorumda adi geçebilecek şirket veya şirketlerin menkul kıymetlerini portföyünde bulundurabilir ve/veya bu şirketlere danışmanlık hizmetleri verebilir. QNB FINANSINVEST bu mesajın içerdiği bilgilerin doğruluğu veya eksiksiz olduğu konusunda herhangi bir garanti vermemektedir. Bu nedenle bu bilgilerin ne şekilde olursa olsun içeriğinden, iletilmesinden, alınmasından ve saklanmasından sorumlu değildir. Bu mesajdaki görüşler yalnızca gönderen kişiye aittir ve QNB FINANSINVEST’in görüşlerini yansıtmayabilir.

Günün Yorumu

ABD, Çin mallarına tarife artışları için 2 Mart tarihini belirlerken, global risk iştahı hala düşük. ABD borsalarında Cuma günkü sert düşüşlerin ardından vadeli kontratlarda tepki alımları geldiğini görüyoruz. İçeride ise jeopolitik riskler artıyor. Fırat’ın doğusuna yönelik harekatın kısa sürede başlayacağına yönelik beklentiler nedeniyle BIST’te olası yükseliş çabaları sınırlı kalabilir. Riskler kontrol altında tutulmalı görüşündeyiz. Endekte mevcut trade pozisyonları için 90 bin stop loss olarak takip edilebilir.

BIST 100: Endekste yataya yakın/hafif alıcılı açılış bekliyoruz. Endekste 91.500 direnci önemini koruyor ve bu seviye altında görünüm zayıf kalacak. 90.000 ve 88.600 ise destek seviyeleridir. 90 bin trade pozisyonları için stop loss seviyesi olarak takip edilebilir...

TL Bonolar: Gösterge tahvilde %21, 10 yıllık tahvilde ise %17,50 direnç olarak izlenebilir. Tahvil-bono faizlerinde yüksek seviyelerin korunmasını bekliyoruz…

USD/TL: Gelişmekte olan ülke para birimleri yeni haftada karışık bir seyir izliyor. USD/TL 5,30 desteğinin üzerindeki seyrine devam ediyor. Kısa vadede 5,30-5,42 bandının korunmasını bekliyoruz...

EUR/USD: Çarşamba günkü Fed toplantısı önemli olacak. Paritenin 1,13’ün üzerinde kalması 1,1350 ve 1,1430 dirençlerine yönelim açısından öne çıkıyor. 1,13’ün altında yeniden 1,1220 desteğine doğru geri çekilebilir...

• İçeride işsizlik oranı ile Ekim ayı sanayi üretimi verileri açıklanacak. Sanayi üretiminde yavaşlama eğilimi bu verilerle belirginleşebilir…

• Euro Bölgesi enflasyon verisi izlenecek…

• Fitch Türkiye’nin kredi notu ve görünümünü teyit etti…

• Hazine bu hafta boyunca bireysel yatırımcılara yönelik Euro ve USD cinsi devlet tahvili ihracı için talep toplayacak…

Yukarıda yapılan hiçbir yorum ve bilginin bütünlüğü, doğruluğu ve değişmeyeceği garanti edilemez. İfade edilen görüşler hiçbir şekilde ve surette alış veya satış teklifi olarak değerlendirilmemelidir. Bu bilgilerin ticari amaçlı işlemlerde kullanılmasından dolayı doğabilecek zararlardan  QNB FINANS YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. (QNB FINANSINVEST) hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmez. QNB FINANSINVEST yorumda adi geçebilecek şirket veya şirketlerin menkul kıymetlerini portföyünde bulundurabilir ve/veya bu şirketlere danışmanlık hizmetleri verebilir. QNB FINANSINVEST bu mesajın içerdiği bilgilerin doğruluğu veya eksiksiz olduğu konusunda herhangi bir garanti vermemektedir. Bu nedenle bu bilgilerin ne şekilde olursa olsun içeriğinden, iletilmesinden, alınmasından ve saklanmasından sorumlu değildir. Bu mesajdaki görüşler yalnızca gönderen kişiye aittir ve QNB FINANSINVEST’in görüşlerini yansıtmayabilir.

BIST 100 Endeksi yurtdışı borsalardaki satıcılı seyre paralel zayıf bir seyir izledi. Ancak jeopolitik riskler endeksin daha fazla baskı altında kalmasına neden oldu. Buna paralel endeks 90 bin desteğinin altına yöneldi. Yeniden 90 binin üzerine tepki göstererek kayıplarının bir kısmını geri alan endekste bu seviye destek olarak takip edilebilir. 91.500 ise direnç konumunda. 90 binin altında ise 88.600 destek seviyesi olarak öne çıkıyor.

1,13 desteğinin altına yönelen EUR/USD paritesinde kısa vadeli görünüm zayıfladı. Bu seviye direnç haline geldi. 1,12 hedef destek olarak takip edilebilir. Diğer gelişmekte olan ülke para birimlerinde de dolar karşısında değer kayıpları var, TL de benzer seyirde. Dolar kurunda 5,30-5,42 bandı öne çıkıyor.

Yurtdışı borsalarda risk alma iştahı düşerken, BIST 100 Endeksi de buna paralel güne satıcılı bir başlangıç yaptı. Endeks devam eden işlemlerde jeopolitik risklerin etkisiyle aşağı yönlü seyrini sürdürdü ve 90 bin desteğini kırdı. Endekste teknik görünüm zayıf kalmaya devam ediyor. 90 bin direnç haline gelirken, bu seviyenin altında gerileme 88.600 desteğine kadar sürebilir.

EUR/USD paritesi doların güçlenmesi ile 1,13-1,1430 bandını aşağı zorluyor. Paritede 1,13’ün altında 1,12 hedef destek olarak takip edilebilir. Gelişmekte olan ülke para birimlerinde dolar karşısında değer kayıpları mevcut iken, TL de benzer bir görünüm sergiliyor. Dolar kurunda 5,30-5,42 bandı dahilinde kalınacağını düşünüyoruz.

ABD Piyasaları

• ABD piyasaları ticaret savaşındaki belirsizlikler ile Perşembe günü karışık kapattı. Ayrıca ABD başkanı Trump, FED’in para politikasını eleştirdi. Dow jones 70 puan yükselirken, S&P500 0.53 puan ve Nasdaq 28 puan düşüş ile günü tamamladı. 

• Apple (AAPL) Teksas eyaletinde 5000 kişiyi istihdam edeceği yeni kampüs inşaatına bugün başladıklarını açıkladı. Bu inşaat için 1 milyar dolar bütçe ayırılacak. Ayrıca şirket geçtiğimiz dönemde ABD’nin çeşitli bölgelerinde veri merkezi kurulumu için 10 milyar dolar harcadı.

• J.P. Morgan General Electric (GE) için “sat” olan görüşünü revize ederek “durağan” olarak açıkladı. Şirketin risk seviyesi dengeli olarak görüş bildirildi. Hisse fiyatları bu haber sonrası günü 7.30% yükselişle kapattı.

• Tailored Brands (TLRD) son çeyrekte hisse başına karını 1.01 dolar olarak açıklayarak beklentilerin üzerine çıktı. Buna rağmen alt şirketleri Jos. A. Bank ve Men’s Wearhouse ciro rakamlarında beklentileri karşılamadı ve yılsonu beklentisini aşağı yönlü revize etti. Hisseler kötü etkilendi ve 29.84% düşüş ile günü tamamladı.

• Oxford Industries (OXM) hisse başına 14 cent kar açıklayarak beklentilerin 3 cent altında kaldı. Tommy Bahama ve Lilly Pulitzer markalarının 3. çeyrekte zayıf görünümü ürün tedarikini yapan Oxford Industries’in de bilanço görünümünü aşağı çekti. Haber sonrası hisseler 10.12% düşüş ile tamamladı.

• Deutsche Bank, tarım sektöründe artan karlılık rakamlarına bağlı olarak, Tractor Supply (TSCO) hissesinin “tut” olan görünümünü “al” olarak revize etti. Günü 0.28% yukarda tamamladı.

• Mondalez (MDLZ) peynir üretimi yapan Kraft markasının Ortadoğu ve Afrika temsilciliklerini Danimarkalı Arla Foods’a sattığını açıkladı.

• Delta Airlines (DAL) 2019 yılı için hisse başına kar beklentisini 6 dolardan 7 dolara çıkardığını açıkladı. Karlılık rakamlarındaki beklentiyi arttıran en büyük sebep olarak 2019 cirosunda sektörel büyümenin üzerinde artış ve yakıt maliyetlerinde düşüş olarak açıklandı.

• UBS, Coca-Cola (KO) hissesinin hedef fiyatını 50 dolardan 51 dolara revize etti. Ayrıca şirketin “durağan” olan görünümünü “al” olarak tanımladı. Hisse değerini yukarı yönlü revize edilmesine sebep olarak kahve zinciri Costa’nın satın alınması olarak gösterildi.  Coca-Cola hisseleri 2018’i performans üstü bir görünüm ile kapatmaya hazırlanıyor.

• Walmart (WMT) Hintli e-ticaret şirketi Flipkart’taki hissesini 81%’e çıkardı. Ayrıca Flipkart’ın yönetiminde çoğunluğu elinde bulunduran şirket, Flipkart’ın online işlemlerde kullandığı teknolojiyi kendi işlerine de entegre etmek istiyor. Walmart, Amazon’un (AMZN) Hindistan pazarına girmesinin ardından radikal bir karar almış ve Flipkart’ın ortağı olmuştu. Ancak Flipkart’ın hantal yapısı yatırımcıları kaygıya sürüklemesi Walmart’ın 4% değer kaybı ile sonuçlandı. Walmart, Flipkart’ı daha dinamik bir yapıya kavuşturmaya gayret ederken, şirketin güçlü olan yanlarından da yararlanmaya çalışıyor.

• Aflac Inc. (AFL) şirket Japon Post Holdings Co. Ltd ile hisse alımı konusundaki haberleri doğruladı. Hisseler 6.64% yükseliş ile günü tamamladı.

• Monster Beverage Corp. (MNST), UBS şirketin görünümünü sat olarak değerlendirdi. Hisseler 6.98% düşüş ile günü tamamladı.  

Avrupa Piyasaları

• Avrupa piyasaları genel olarak düşüş ile tamamladı. Yatırımcılar Avrupa Merkez bankası toplantısı ve Brexit haberleriyle yön bulmaya çalıştı. DAX ve FTSE100 0.1% civarında düşüş ile günü tamamladı.

• TUI AG (TUIGn) Almanyalı turizm şirketi net karını artırdı ve hisseler günü 4.23% yukarda tamamladı.

• Metro AG (B4B) karlılığını artırmasına rağmen satışlardaki düşüşler hisseleri kötü etkiledi. Hisse başına 0.70 Euro kar açıkladı. Hisseler 11% düşüş ile günü tamamladı.

• G4S Plc (GFS) güvenlik hizmetleri şirketi önümüzdeki sene nakit çözümleri birimini ayırmayı planlıyor. Hisseler 6.8% yükseliş ile günü tamamladı.   

Not: Tabloyu mobil cihazınızda daha iyi görüntüleyebilmek için ekranınızı yatay çeviriniz.

Yukarıda yapılan hiçbir yorum ve bilginin bütünlüğü, doğruluğu ve değişmeyeceği garanti edilemez. İfade edilen görüşler hiçbir şekilde ve surette alış veya satış teklifi olarak değerlendirilmemelidir. Bu bilgilerin ticari amaçlı işlemlerde kullanılmasından dolayı doğabilecek zararlardan QNB FINANS YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. (QNB FINANSINVEST) hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmez. QNB FINANSINVEST yorumda adi geçebilecek şirket veya şirketlerin menkul kıymetlerini portföyünde bulundurabilir ve/veya bu şirketlere danışmanlık hizmetleri verebilir. QNB FINANSINVEST bu mesajın içerdiği bilgilerin doğruluğu veya eksiksiz olduğu konusunda herhangi bir garanti vermemektedir. Bu nedenle bu bilgilerin ne şekilde olursa olsun içeriğinden, iletilmesinden, alınmasından ve saklanmasından sorumlu değildir. Bu mesajdaki görüşler yalnızca gönderen kişiye aittir ve QNB FINANSINVEST’in görüşlerini yansıtmayabilir.

(=) The new mechanism for NGPPs is announced by BOTAS Accordingly, BOTAS will sell 70% of the NG requirement for NGPPs at TRY1,485/m3 while the remaining 30% will be sold at TRY1,700/m3. This mechanism is planned to drive the electricity producers to procure some part of their NG need (30%) from the private companies. Currently, NG tariff is at TRY1,550/m3 for NGPPs. We do not expect any material impact on the shares given the new tariffs appear to lower the cost base in a limited extent.

(=) BOTAS elektrik üreticileri için yeni tarife açıkladı Buna göre, üreticiler doğalgaz ihtiyaçlarının %70’ini metreküp başına 1,485TL’den alabilecekler. Geri kalan %30’luk kısım için ise 1,700TL ödemeleri gerekecek. Bu mekanizma ile şirketlerin özel sektörden de ucuz doğalgaz bulmaları teşvik edilmek isteniliyor. Yeni tarifenin maliyet tarafında etkisinin sınırlı olabileceğini düşünüyoruz. Haberin piyasa etkisini nötr olarak değerlendiriyoruz.

(+) EYAS to reduce capital by TRY1bn to TRY2.35bn The BoD decided to reduce the capital by TRY1bn which is subject to the shareholder approval. EYAS is a SPV between Koc Holding (77%) and Aygaz (20%) which has a 51% stake in Tupras. Depending on the shareholders’ approvals, EYAS is planned to make cash payment amounting the capital reduction to its shareholders in April 2019- at the latest. We welcome the news on the potential cash payments from SPV.

(+) EYAŞ sermayesini 1 milyar TL azaltıyor Koç Holding (%77) ve Aygaz (%20) ortaklığında kurulan ve Tüpraş’ın %51’ine sahip olan EYAŞ’ta sermaye azaltımı kararı alındı. Ortakların onayına sunulacak karar ile şirketin sermayesinin 1milyar TL azaltılarak, 2.35 milyar TL’ye düşürülmesi planlanıyor. Düşülecek kısmın ise ortaklara nakit olarak en geç Nisan 2019’da ödenmesi planlanıyor. Haber ortak şirketlere nakit girişi olacağından pozitif olabilir.

Günün Yorumu

Çin’de açıklanan veriler sonrasında Asya piyasalarında kar satışlarının hız kazandığını görüyoruz. ABD vadeli endeks kontratlarında da satıcılı bir seyir var. TL varlıklarda dün yaşanan kısmi toparlanma sonrası bugün dışarıdaki piyasa algısına ve düşen risk iştahına bağlı olarak kar satışları gelebilir.

BIST 100: Endekste hafif satıcılı bir açılış bekliyoruz. 91.500 ilk planda direnç olarak korunurken, 90.000 ise ana destek seviyesi olarak geçerli. Global piyasalarda risk iştahı düşük ve negatif bir hava var…

TL Bonolar: Tahvil faizlerinde ılımlı yükseliş eğilimi dün de devam ederken, gösterge tahvil de %21,50 seviyesi üzerine çıktı, 10 yıllık tahvil de %18 seviyesi sınırında. PPK sonrası belirgin değişiklik yok…

USD/TL: Dolar kurunda haftanın sonuna doğru önemli değişiklik yok, 5,30-5,42 bandı dahilinde kalınacağını düşünüyoruz, diğer gelişmekte olan ülke para birimlerinde de dolar karşısında sınırlı değer kayıpları var…

EUR/USD: ECB faiz kararı ve devamında Başkan Draghi’den gelen açıklamalar sonrasında paritede 1,1350-1,1430 bandı dahilinde kalındığını görüyoruz. Dolar Endeksi 97 seviyesi üzerinde kalma eğiliminde…

• Fitch Türkiye’nin kredi notu ve görünümüyle ilgili değerlendirmesini açıklayacak. Kredi notunda bir değişiklik beklemiyoruz…

• Almanya, Euro Bölgesi ve ABD’de PMI imalat ve PMI hizmet endeksleri ile ABD’de perakende satışlar, sanayi üretimi ve kapasite kullanım oranı verileri açıklanacak…

• Gösterge tahvil faizi %21,56 ile son 1 ayın en yüksek seviyesinde…

Yukarıda yapılan hiçbir yorum ve bilginin bütünlüğü, doğruluğu ve değişmeyeceği garanti edilemez. İfade edilen görüşler hiçbir şekilde ve surette alış veya satış teklifi olarak değerlendirilmemelidir. Bu bilgilerin ticari amaçlı işlemlerde kullanılmasından dolayı doğabilecek zararlardan  QNB FINANS YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. (QNB FINANSINVEST) hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmez. QNB FINANSINVEST yorumda adi geçebilecek şirket veya şirketlerin menkul kıymetlerini portföyünde bulundurabilir ve/veya bu şirketlere danışmanlık hizmetleri verebilir. QNB FINANSINVEST bu mesajın içerdiği bilgilerin doğruluğu veya eksiksiz olduğu konusunda herhangi bir garanti vermemektedir. Bu nedenle bu bilgilerin ne şekilde olursa olsun içeriğinden, iletilmesinden, alınmasından ve saklanmasından sorumlu değildir. Bu mesajdaki görüşler yalnızca gönderen kişiye aittir ve QNB FINANSINVEST’in görüşlerini yansıtmayabilir.

BIST 100 Endeksi gün içerisinde yukarı yönlü hareket sergilerken, yurtdışı borsalardan pozitif ayrıştı. Merkez Bankası karar metninde sıkı duruş ifadesinin korunması piyasa için olumlu algılandı. Buna paralel endeks 91.500 direncine yöneldi. Endekste bu seviyenin üzeri 92.300 direncine yönelim açısından takip edilebilir. 90 bin ise destek olarak öne çıkıyor.

ECB beklendiği gibi faiz oranlarında bir değişikliğe gitmedi. Kararlar sonrasında EUR/USD paritesi 1,13 desteğinin üzerinde bir seyir izliyor. 1,1350’nin üzerinde 1,1430 direnç konumunda. TL PPK kararları sonrasında gelişmekte olan ülke para birimlerine görece olumlu seyirde.  USD/TL kurunda 5,30 desteği üzerinde 5,42 direnç olarak izlenebilir.

BIST 100 Endeksi dün sert satışların ardından bugün yukarı yönlü tepki gösterdi. Buna paralel endeks banka hisseleri öncülüğünde 91 bin seviyesinin üzerine yükseldi. Endekste 91.500 güçlü direnç haline gelmiş durumda. 90 bin ise destek seviyesi olarak takip edilebilir. Yurtdışı piyasalara bakıldığında, Avrupa borsaları ekside işlem görürken, ABD vadeli endeks kontratları yataya yakın bir görünüm sergiliyor.

ECB faiz kararı ve Başkan Draghi’nin vereceği mesajlar öncesinde EUR/USD paritesinde 1,1350 desteği üzerinde seyir devam ediyor. 1,1430 ilk planda direnç konumunda izlenebilir. Diğer yandan TCMB Para Politikası Kurulu (PPK) 14:00’te faiz kararını açıklayacak, faizlerde bir değişiklik beklenmiyor. TL PPK kararları öncesinde gelişmekte olan ülke para birimlerine görece olumsuz seyirde.  USD/TL kurunda 5,30 desteği üzerinde 5,42 direnç olarak izlenebilir.